بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD) یکی از شایع ترین علل بیماری کبدی در ایالات متحده است. این بیماری به وضعیتی اطلاق می شود که در آن چربی اضافی در کبد ذخیره می شود و در صورت عدم درمان می تواند منجر به سیروز و نارسایی کبدی شود. NAFLD در افرادی که با شرایط خاصی مانند چاقی و دیابت نوع 2 زندگی می کنند شایع تر است – و برخلاف بیماری کبدی مرتبط با الکل، NAFLD ناشی از مصرف زیاد مشروبات الکلی نیست.
در یک بدن سالم، کبد سموم را دفع می کند و صفرا تولید می کند، پروتئینی که چربی ها را به اسیدهای چرب تجزیه می کند تا هضم شوند. بیماری کبد چرب به کبد آسیب می رساند و از عملکرد آن، به ن خوبی که باید، جلوگیری می کند، اما تغییر سبک زندگی می تواند از بدتر شدن آن جلوگیری کند.
اولین خط درمان برای NAFLD کاهش وزن از طریق ترکیبی از کاهش کالری دریافتی، ورزش و تغذیه سالم است.
به طور کلی، رژیم غذایی برای بیماری کبد چرب شامل موارد زیر است:
- میوه ها و سبزیجات
- گیاهان پر فیبر مانند حبوبات و غلات کامل
- کاهش قابل توجه مصرف برخی غذاها و نوشیدنی ها از جمله آنهایی که حاوی شکر افزوده، نمک، کربوهیدرات های تصفیه شده و چربی اشباع شده هستند.
- عدم مصرف الکل
مقدار وزنی که باید برای درمان NAFLD از دست بدهید به میزان چربی اضافی بدن شما بستگی دارد. تیم مراقبت های بهداشتی شما می تواند به شما در تصمیم گیری در مورد یک هدف کاهش وزن مناسب بر اساس سلامت کلی شما کمک کند. به طور کلی یک رژیم غذایی غنی از مواد مغذی و مبتنی بر غذای کامل و غنی از فیبر، پروتئین و چربی‌های غیراشباع برای افراد مبتلا به NAFLD توصیه می‌شود.
فهرست مطالب
برای کبد چرب چه بخوریم؟
در اینجا چند غذا وجود دارد که باید در رژیم غذایی سالم کبد خود بگنجانید:
قهوه
یک بررسی در سال 2021 نشان داد که مصرف منظم قهوه با کاهش خطر ابتلا به NAFLD و همچنین کاهش خطر پیشرفت فیبروز کبد در افرادی که قبلاً مبتلا به NAFLD تشخیص داده شده اند، مرتبط است.
همچنین به نظر می‌رسد کافئین تعداد آنزیم‌های غیرطبیعی کبدی را در افرادی که در معرض خطر بیماری‌های کبدی هستند، کاهش می‌دهد.
سبزی برای جلوگیری از تجمع چربی
ترکیبات موجود در اسفناج و سایر سبزیجات برگدار ممکن است به مبارزه با بیماری کبد چرب کمک کنند.
یک مطالعه در سال 2021 نشان داد که خوردن اسفناج به طور خاص خطر ابتلا به NAFLD را کاهش می دهد، احتمالاً به دلیل نیترات و پلی فنول های متمایز موجود در برگ سبز. جالب توجه است که این مطالعه بر روی اسفناج خام متمرکز بود، زیرا اسفناج پخته شده همان نتایج قوی را نداشت. این امر ممکن است به این دلیل باشد که پختن اسفناج (و سایر سبزیجات برگدار) ممکن است باعث کاهش محتوای پلی فنولیک و فعالیت آنتی اکسیدانی شود.
لوبیا و سویا
هم لوبیا و هم سویا در مورد کاهش خطر ابتلا به NAFLD نویدبخش بوده اند.
یک بررسی علمی بر روی رژیم غذایی و بیماری کبد بیان می کند که حبوباتی مانند عدس، نخود، سویا و نخودفرنگی نه تنها از نظر تغذیه ای غنی هستند، بلکه حاوی نشاسته های مقاوم هستند که به بهبود سلامت روده کمک می کنند. مصرف حبوبات حتی ممکن است به کاهش گلوکز و تری گلیسیرید خون در افراد مبتلا به چاقی کمک کند. علاوه بر این، یک مطالعه در سال 2019 نشان داد که رژیم های غذایی غنی از حبوبات به طور خاص به کاهش احتمال NFALD کمک می کند.
همچنین چند مطالعه دریافته اند که خوردن سویا (خواه جایگزین یک وعده گوشت یا ماهی، یا از طریق مصرف سویای تخمیر شده) ممکن است به محافظت از کبد کمک کند، به احتمال زیاد به این دلیل که سویا حاوی محتوای بالایی از نوعی پروتئین به نام β -کنگلیسینین(β-conglycinin) می باشد. این پروتئین به دلیل توانایی در کمک به کاهش سطح تری گلیسیرید و احتمالاً محافظت در برابر تجمع چربی احشایی مورد توجه قرار گرفته است.
علاوه بر این، توفو یک غذای کم‌چرب است که به عنوان منبع خوبی از پروتئین عمل می‌کند و اگر می‌خواهید مصرف چربی خود را محدود کنید، آن را به یک انتخاب ایده‌آل تبدیل می‌کند.
انگور
انگور، به ویژه انگور قرمز و بنفش، حاوی انواع ترکیبات گیاهی مفید است. معروف ترین آنها رزوراترول(resveratrol) است که دارای چندین خاصیت مفید برای سلامتی است.
بسیاری از مطالعات حیوانی نشان داده اند که انگور و آب انگور می توانند برای کبد مفید باشند.
مطالعات نشان داده اند که این محصولات می توانند فواید مختلفی از جمله کاهش التهاب، جلوگیری از آسیب و افزایش سطح آنتی اکسیدان داشته باشند.
ماهی های چرب
ماهی های چرب مانند سالمون، ساردین، ماهی تن و قزل آلا سرشار از اسیدهای چرب امگا 3 هستند. تحقیقات نشان می دهد که مکمل های امگا 3 ممکن است با کاهش چربی کبد، افزایش کلسترول محافظتی HDL و کاهش سطح تری گلیسیرید، برای افراد مبتلا به NAFLD مفید باشد.
بلغور جو دوسر برای فیبر
غذاهای غنی از غلات کامل و فیبر مانند بلغور جو دوسر با کاهش خطر بیماری‌های مرتبط با NAFLD مرتبط هستند.
مطالعات نشان داده است که یک رژیم غذایی مغذی غنی از غذاهای سرشار از فیبر مانند جو برای مبتلایان به NAFLD موثر است و ممکن است به کاهش سطح تری گلیسیرید آنها کمک کند.
آجیل مانند گردو
رژیم غذایی سرشار از آجیل با کاهش التهاب، کاهش مقاومت به انسولین و کاهش استرس اکسیداتیو و شیوع کمتر NAFLD همراه است.
یک مطالعه از چین نشان داد که افزایش مصرف آجیل به طور قابل توجهی با کاهش خطر ابتلا به NAFLD مرتبط است – و تحقیقات نشان داده اند که افراد مبتلا به بیماری کبد چرب که گردو می‌خورند، با بهبود نتایج تست‌های عملکرد کبد خود روبرو بوده اند.
زردچوبه
دوزهای بالای کورکومین – ماده فعال موجود در زردچوبه – ممکن است نشانگرهای آسیب کبدی را در افراد مبتلا به NAFLD کاهش دهد.
مطالعات با تمرکز بر مکمل زردچوبه نشان می دهد که زردچوبه می تواند سطح سرمی آلانین آمینوترانسفراز (ALT) و آسپارتات آمینوترانسفراز (AST) را کاهش دهد – دو آنزیم که به طور غیر طبیعی در افراد مبتلا به بیماری کبد چرب بالا هستند.
تخم آفتابگردان برای آنتی اکسیدان
دانه های آفتابگردان به ویژه سرشار از ویتامین E هستند، آنتی اکسیدانی که اغلب در درمان NAFLD مورد استفاده قرار می گیرد.
در حالی که بیشتر تحقیقات در مورد NAFLD و ویتامین E بر مکمل ها متمرکز است، یک وعده 100 گرمی تخمه آفتابگردان حدود 20 میلی گرم ویتامین E دارد که بیش از 100 درصد ارزش روزانه توصیه شده است. اگر به دنبال افزایش ویتامین E خود به طور طبیعی هستید. مصرف تخمه آفتابگردان نقطه شروع خوبی است.
چربی های اشباع نشده
تعویض منابع چربی اشباع شده – مانند کره، تکه های چرب گوشت، سوسیس و گوشت های پخته شده – با منابع چربی غیراشباع – مانند آووکادو، روغن زیتون، کره آجیل و ماهی چرب – ممکن است برای مبتلایان به NAFLD مفید باشد.
به همین دلیل است که رژیم مدیترانه ای به دلیل تمرکز بر غذاهای حاوی چربی غیراشباع و همچنین توانایی آن برای کمک به کاهش کلسترول تام، گاهی اوقات برای افراد مبتلا به NAFLD توصیه می شود.
سیر
این سبزی نه تنها به غذا طعم می بخشد، بلکه مطالعات تجربی کوچک نیز نشان می دهد که مکمل های پودر سیر ممکن است به کاهش وزن و چربی در افراد مبتلا به بیماری کبد چرب کمک کند. در ایران مکمل سیر با نام قرص گارلت در دسترس است.
در یک مطالعه اخیر در سال 2020، بیماران مبتلا به NAFLD که 800 میلی گرم پودر سیر در روز به مدت 15 هفته مصرف کردند، شاهد کاهش چربی کبد و بهبود سطح آنزیم بودند.
وقتی صحبت از مصرف کامل غذا می شود، یک مطالعه سال 2019 نشان داد که مصرف مکرر سیر خام با ابتلا به NAFLD در مردان چینی (اما نه زنان) رابطه معکوس دارد.
برای کبد چرب چه نخوریم؟
اگر به بیماری کبد چرب مبتلا هستید، پزشک شما ممکن است توصیه کند از برخی غذاها اجتناب کنید – یا حداقل آنها را کم مصرف کنید. این غذاها به طور کلی منجر به افزایش وزن می شوند و می توانند قند خون را افزایش دهند.
در صورت امکان از مصرف این غذاها اجتناب کنید
الکل. مشروبات الکلی می تواند عامل اصلی بیماری کبد چرب و همچنین سایر بیماری های کبدی باشد.
شکر اضافه شده. از غذاهای شیرین مانند آب نبات، کلوچه، نوشابه و آب میوه دوری کنید. قند خون بالا باعث افزایش میزان تجمع چربی در کبد می شود.
غذاهای سرخ شده. اینها چربی و کالری بالایی دارند.
نمک . مصرف بیش از حد نمک می تواند خطر ابتلا به NAFLD را افزایش دهد. توصیه می شود که مصرف سدیم را به کمتر از 2300 میلی گرم در روز محدود کنید. افرادی که فشار خون بالا دارند باید مصرف نمک را به کمتر از 1500 میلی گرم در روز محدود کنند
نان سفید، برنج و ماکارونی. آرد سفید معمولاً بسیار فرآوری شده است و مقادیر کمی از فیبر در آن وجود دارد. اقلام ساخته شده از آرد سفید می توانند قند خون شما را بیش از غلات کامل افزایش دهند.
گوشت قرمز. گوشت گاو و گوسفند سرشار از چربی های اشباع شده هستند.
راه های اضافی برای درمان بیماری کبد چرب
علاوه بر اصلاح رژیم غذایی، در اینجا چند تغییر دیگر در سبک زندگی وجود دارد که می توانید برای بهبود سلامت کبد خود امتحان کنید:
- فعال شدن. ورزش همراه با رژیم غذایی می تواند به کاهش وزن و مدیریت بیماری کبد کمک کند. سعی کنید در بیشتر روزهای هفته حداقل 30 دقیقه ورزش هوازی داشته باشید.
- کاهش سطح چربی خون. مراقب مصرف چربی های اشباع و قند خود باشید تا سطح کلسترول و تری گلیسیرید خود را تحت کنترل نگه دارید. اگر رژیم غذایی و ورزش برای کاهش کلسترول شما کافی نیست، از پزشک خود در مورد مصرف دارو سوال کنید.
- دیابت خود را کنترل کنید. دیابت و بیماری کبد چرب اغلب با هم بروز می کنند. رژیم غذایی و ورزش می تواند به شما در مدیریت هر دو بیماری کمک کند. اگر قند خون شما همچنان بالاست، پزشک می تواند برای کاهش آن دارو تجویز کند.
سخن آخر
اگر NAFLD دارید یا در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستید، برخی تغییرات سبک زندگی و رژیم غذایی می تواند به بهبود سلامت کبد شما و کاهش خطر ابتلا به NAFLD کمک کند.
مطالعات نشان می دهد که پیروی از یک رژیم غذایی کامل و مغذی غنی از فیبر، پروتئین و چربی های سالم بهترین راه برای بهبود سلامت کبد، کاهش خطر بیماری و کاهش وزن مناسب است. اگر مبتلا به NAFLD هستید یا نگران هستید که ممکن است در معرض خطر باشید، با یک متخصص مراقبت های بهداشتی مورد اعتماد مشورت کنید تا یک برنامه درمانی شامل تغییرات رژیم غذایی و همچنین اصلاح شیوه زندگی مانند افزایش فعالیت بدنی، بهبود خواب و کاهش استرس به شما ارائه دهد.
آخرین بررسی پزشکی در 16 سپتامبر 2021
منبع: