پزشکان به طور مرتب آزمایش خون را برای کسب نگاه کلی از سلامت بیماران خود تجویز می کنند. یکی از مواردی که آنها بررسی می کنند سطح MCH در آزمایش خون یا همان میانگین هموگلوبین سلولی است.
این آزمایش به طور مرتب برای کمک به تشخیص اختلالات خونی استفاده می شود، اما تفسیر آن دشوار است. سطوح مختلف MCH ممکن است علائم مختلفی ایجاد کند که به درمان های اختصاصی نیاز دارد.
فهرست مطالب
MCH در آزمایش خون چیست؟
برای تعیین سطح MCH در آزمایش خون، پزشک ممکن است آزمایش CBC را تجویز کند.
MCH مخفف میانگین هموگلوبین سلولی(mean corpuscular hemoglobin) است.
سطح MCH به میزان متوسط هموگلوبین موجود در گلبول های قرمز خون در بدن اشاره دارد. هموگلوبین پروتئینی در خون است که به گلبول های قرمز اجازه می دهد تا اکسیژن را به سلول ها و بافت های بدن برسانند.
اگرچه این دو بسیار مشابه هستند، سطوح MCH نباید با سطوح MCHC اشتباه گرفته شوند.
سطوح MCH مقدار متوسط هموگلوبین است که در هر گلبول قرمز وجود دارد. سطوح MCHC میانگین وزن آن هموگلوبین بر اساس حجم گلبول های قرمز خون است. هر دو انعکاسی از سلامت هموگلوبین در خون شما هستند.
آزمایش CBC چیست؟
آزمایش شمارش کامل خون، یا به شکل ساده تر آزمایش CBC، برای ارائه یک دید کلی از سلامت فرد به پزشکان طراحی شده است. این آزمایش می تواند به غربالگری افراد از نظر مسائل مختلف به طور همزمان کمک کند و ممکن است به تشخیص بیماری هایی مانند اختلالات خونریزی دهنده، عفونت و کم خونی کمک کند.
غربالگری های بهداشتی منظم اغلب شامل آزمایش CBC می شود. اگر نتایج این آزمایش نرمال باشد، ممکن است فرد تا غربالگری بعدی خود به آزمایش دیگری نیاز نداشته باشد. در صورتی که فرد علائمی از هر گونه اختلالی را نشان دهد که می تواند بر خون تأثیر بگذارد، پزشکان ممکن است آزمایش CBC را تجویز کنند.
آزمایش CBC همچنین می تواند برای کمک به نظارت بر افرادی که دارای اختلالات خونی هستند استفاده شود. پزشکان از این آزمایش برای پیگیری پیشرفت درمان و تعیین میزان مؤثر بودن آن استفاده می کنند.
آزمایش CBC هر سه نوع سلول را در خون بررسی می کند و تعداد کل گلبول های سفید، گلبول های قرمز و پلاکت ها را در خون نشان می دهد.
سطوح MCH در آزمایش خون
پزشکان اغلب آزمایش CBC را برای یافتن سطح MCH فرد تجویز می کنند. سطح نرمال MCH در بزرگسالان حدود 27 تا 33 پیکوگرم (pg) در هر سلول است. این اعداد ممکن است بر اساس دستگاه مورد استفاده برای انجام آزمایش متفاوت باشد.
اعداد در کودکان خردسال متفاوت است. در یک فرد مبتلا به MCH پایین، غلظت آن در هر سلول 26 pg یا کمتر است. یک فرد مبتلا به سطوح بالای MCH، دارای غلظت 34 pg در هر سلول یا بیشتر خواهد داشت.
علل سطوح پایین MCH
انواع مختلف کم خونی می تواند باعث کاهش سطح MCH در آزمایش خون شود. به عنوان مثال، کم خونی میکروسیتیک زمانی رخ می دهد که سلول های خونی خیلی کوچک هستند و نمی توانند به اندازه ای که باید هموگلوبین دریافت کنند. این حالت می تواند به دلیل سوء تغذیه یا کمبودهای تغذیه ای باشد.
برخی از اختلالات پزشکی نیز می توانند باعث کم خونی شوند، حتی اگر فرد از رژیم غذایی متعادل و سالم استفاده کند.
مقادیر کم آهن در خون نیز می تواند باعث کاهش سطح MCH در آزمایش خون شود. بدن از آهن برای ساخت هموگلوبین استفاده می کند. اگر آهن بدن تمام شود، کم خونی ناشی از فقر آهن می تواند باعث کاهش سطح MCH شود. این نوع کم خونی ممکن است در گیاهخواران یا افرادی که تغذیه ضعیفی دارند شایع تر باشد.
افراد با شرایط دیگر نیز ممکن است سطوح پایین MCH در آزمایش خون را تجربه کنند. بیماری سلیاک می تواند از جذب مناسب آهن توسط بدن جلوگیری کند، که حفظ سطح آهن در جایی که باید باشد را بسیار دشوار می کند.
به همین ترتیب، افرادی که انواع جراحی معده را انجام داده‌اند، ممکن است نتوانند آهن را به خوبی جذب کنند. زنانی که قاعدگی بیش از حد دارند نیز ممکن است دچار کم خونی شوند، زیرا آهن بیشتری از آنچه دریافت می کنند در خون قاعدگی از دست می دهند.
سطوح پایین MCH در آزمایش خون همچنین می تواند در فردی که فاقد ویتامین های کلیدی است ظاهر شود. افرادی که به اندازه کافی ویتامین B مانند فولات و B12 دریافت نمی کنند ممکن است غلظت MCH پایینی را در آزمایشات خود نشان دهند. از آنجایی که کمبود ویتامین نیز می‌تواند سطوح بالای MCH را نشان دهد، پزشکان ممکن است برای تشخیص قطعی، آزمایش‌های آزمایشگاهی بیشتری را درخواست کنند.
علائم سطوح پایین MCH
در ابتدا، بسیاری از افراد با سطوح پایین MCH در آزمایش خون به هیچ وجه علائمی را تجربه نمی کنند. هنگامی که مقادیر MCH کم باقی می ماند یا خیلی کم می شود، علائم شروع به ظاهر شدن می کنند. علائم MCH پایین عبارتند از:
- تنگی نفس
- از دست دادن استقامت بدنی متداول
- خستگی مداوم
- سرگیجه
- ضعف در بدن
مقادیر MCH پایین می تواند بر روی پوست نیز تاثیر بگذارد. در فردی که سطح MCH پایینی دارد ممکن است پوست به راحتی رنگ پریده یا کبود شود.
هر فردی که این علائم را تجربه می کند باید فوراً با پزشک خود تماس بگیرد.
علل سطوح بالای MCH در آزمایش خون
مقادیر بالای MCH در آزمایش خون معمولاً نشانه کم خونی ماکروسیتیک (macrocytic anemia) است. این وضعیت زمانی اتفاق می‌افتد که سلول‌های خونی بیش از حد بزرگ هستند، که می‌تواند ناشی از کمبود ویتامین B12 یا اسید فولیک در بدن باشد.
مقادیر MCH بالا نیز ممکن است نتیجه موارد زیر باشد:
- بیماری های کبدی
- یک غده تیروئید پرکار
- مصرف الکل به طور منظم
- عوارض ناشی از سرطان های خاص
- عوارض ناشی از عفونت
- مصرف بیش از حد داروهای حاوی استروژن
علائم سطوح بالای MCH
افرادی که MCH بالا ناشی از کم خونی ماکروسیتیک را تجربه می کنند ممکن است علائمی را تجربه کنند که از الگوی خاصی پیروی می کنند. افراد ممکن است در ابتدا متوجه علائم خود نشوند، اما به تدریج در طول زمان این علائم بدتر می شوند. علائم MCH بالا عبارتند از:
- خستگی
- پوست بسیار رنگ پریده
- ضربان قلب سریع
- ناخن هایی که شکننده هستند و به راحتی می شکنند
- گیجی یا تمرکز ضعیف
- سردرگمی و از دست دادن حافظه
افراد مبتلا به کم خونی ماکروسیتیک ممکن است مشکلات گوارشی را نیز تجربه کنند. ممکن است اشتها نداشته باشند، وزن کم کنند و اسهال منظم داشته باشند. فردی که هر یک از این علائم را تجربه می کند باید در اسرع وقت با پزشک خود صحبت کند.
درمان عدم تعادل سطح MCH در آزمایش خون
تغییر در رژیم غذایی، از جمله افزودن سبزیجات دارای برگ سبز غنی از آهن، ممکن است به افزایش سطح MCH کمک کند.
نحوه برخورد پزشکان با سطوح نامتعادل MCH در آزمایش خون می تواند در هر مورد متفاوت باشد. درمان تا حد زیادی به درمان علت عدم تعادل بستگی دارد.
افزودن ویتامین B12 و اسید فولیک بیشتر به رژیم غذایی می تواند راه خوبی برای رفع سطوح بالای MCH باشد. بهتر است این مواد را از یک رژیم غذایی متنوع و متعادل دریافت کنید، اما مکمل ها نیز ممکن است به کسب مقادیر نرمال کمک کنند.
سطوح پایین MCH در آزمایش خون معمولاً در نتیجه کمبود آهن رخ می دهد که منجر به کم خونی شده است. پزشکان ممکن است به افراد توصیه کنند که آهن و ویتامین B6 بیشتری به رژیم غذایی خود اضافه کنند. خوردن ویتامین C و فیبر، همراه با غذاهای حاوی آهن، ممکن است به افزایش سطح MCH نیز کمک کند.
مکمل های حاوی ویتامین های مختلف از جمله ویتامین B12، ویتامین C، اسید فولیک و آهن برای خرید بدون نسخه در دسترس هستند. افراد مبتلا به عدم تعادل در سطح MCH خود باید همیشه قبل از مصرف هر گونه مکمل یا ایجاد تغییرات شدید در رژیم غذایی خود، یک برنامه درمانی را با پزشک خود در میان بگذارند.
چشم انداز
اکثر افراد می توانند با ایجاد تغییراتی در رژیم غذایی خود، سطح MCH در آزمایش خون خود را بهبود بخشند. تزریق آهن ممکن است برای افراد مبتلا به اختلالاتی که از جذب آهن جلوگیری می کند ضروری باشد. سایر افراد ممکن است نیاز به تزریق منظم خون غنی از آهن داشته باشند.
افراد باید با پزشک خود در مورد آنچه می خورند و می نوشند در طول فرآیند آزمایش صحبت کنند تا تشخیص و درمان تا حد امکان راحت باشد.
منبع