سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) کلومیفن را برای استفاده در زنانی که قادر به باردار شدن نیستند، تأیید کرده است. این دارو بر تعادل هورمونی در بدن تأثیر می گذارد و تخمک گذاری را تقویت می کند.
کلومیفن فقط برای استفاده در زنان تایید شده است. اما گاهی اوقات کلومیفن در مردان، به عنوان یک درمان ناباروری توسط پزشکان تجویز می شود.
فهرست مطالب
مکانیسم اثر کلومیفن
کلومیفن مانع از واکنش هورمون استروژن با غده هیپوفیز می شود. هنگامی که استروژن با غده هیپوفیز در تماس قرار می گیرید، هورمون لوتئینه کننده (LH) و هورمون محرک فولیکول (FSH) کمتر تولید می شود. این امر منجر به کاهش تستوسترون و در نتیجه کاهش تولید اسپرم می شود. از آنجایی که کلومیفن، تماس استروژن با غده هیپوفیز را مسدود می کند، باعث افزایش غلظت LH، FSH و تستوسترون در بدن می شود.
دوز بهینه کلومیفن در مردان تعیین نشده است. دوز تجویز شده می تواند از 12.5 تا 400 میلی گرم در روز متغیر باشد.
یک بررسی اخیر دوز اولیه 25 میلی گرم را سه روز در هفته توصیه می کند و سپس به آهستگی دوز درمانی این دارو افزایش می یابد تا زمانی که در صورت نیاز به دوز 50 میلی گرم در روز برسد.
دوزهای بالای کلومیفن در واقع می تواند تأثیر منفی بر تعداد و تحرک اسپرم داشته باشد. همیشه با پزشک خود برای اطمینان از دوز مناسب برای خود مشورت کنید.
چه زمانی کلومیفن تجویز می شود؟
کلومیفن در مردان به منظور درمان ناباروری، به ویژه در مواردی که سطح تستوسترون پایین باشد، تجویز می شود.
بر اساس گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریها، در 35 درصد از زوج هایی که برای باردار شدن با چالش هایی مواجه می شوند، در هر دو نفر مرد و زن مشکلاتی شناسایی شده است. در 8 درصد از زوج ها، تنها عامل مردانه شناسایی می شود.
موارد زیادی می تواند در ناباروری مردان نقش داشته باشد. اینها شامل:
- آسیب به بیضه ها
- سن
- اضافه وزن یا چاقی
- استفاده زیاد از مشروبات الکلی، استروئیدهای آنابولیک یا سیگار
- عدم تعادل هورمونی، ناشی از عملکرد نامناسب غده هیپوفیز یا قرار گرفتن در معرض بیش از حد استروژن یا تستوسترون
- شرایط پزشکی، از جمله دیابت، فیبروز کیستیک، و برخی از انواع اختلالات خود ایمنی
- درمان سرطان شامل انواع خاصی از شیمی درمانی یا پرتودرمانی
- واریکوسل، که سیاهرگ های بزرگ شده ای هستند که باعث گرم شدن بیش از حد بیضه ها می شوند
- اختلالات ژنتیکی، مانند ریزحذف در کروموزوم Y یا سندرم کلاین فلتر (Klinefelter syndrome)
اگر پزشک به ناباروری مردان مشکوک باشد، آزمایش مایع منی را تجویز می کند. آنها از نمونه ای از مایع منی، برای ارزیابی تعداد اسپرم و همچنین شکل و حرکت اسپرم استفاده می کنند.
عوارض مصرف کلومیفن در مردان
مطالعات کنترل شده کمی در مورد استفاده از کلومیفن در مردان وجود دارد. با این حال، عوارض جانبی احتمالی ناشی از تغییرات هورمونی شامل موارد زیر است:
- حساسیت عضله سینه ای
- تحریک پذیری
- آکنه
- تسریع رشد سرطان پروستات (اگر سرطان قبلا وجود داشته باشد)
- تغییرات در بینایی ناشی از تورم غده هیپوفیز (نادر)
عوارض جانبی کلومیفن معمولاً پس از قطع دارو برگشت پذیر است. اگر هر یک از عوارض ذکر شده در بالا هنگام مصرف کلومیفن رخ داد، مصرف کلومیفن را قطع کرده و به دنبال درمان پزشکی باشید.
اثربخشی مصرف کلومیفن در مردان برای باروری
بررسی اخیر استفاده از کلومیفن در مردان به منظور درمان ناباروری، نتایج متفاوتی در مورد اثربخشی این دارو بیان می دارد.
برخی از مطالعات بررسی شده، بهبود متوسطی را در تعداد اسپرم در مردان با تعداد اسپرم کم یا ناباروری غیرقابل توضیح، نشان دادند.
سایر مقالات، در مقایسه مصرف کلومیفن با دارونما یا کنترل درمان نشده، هیچ بهبودی نشان ندادند. این امر به ویژه در هنگام بررسی نتایج بارداری صادق بود.
یک مطالعه اخیر نشان داد که در مقایسه با دارونما، میزان بارداری در مردان نابارور افزایش یافته است.
با این حال، این مطالعه گروه کلومیفن/ویتامین E را با گروهی که کلومیفن به تنهایی مصرف می‌کردند مقایسه نکرد. در نتیجه، این مطالعه قادر به ارائه اطلاعاتی در مورد اینکه آیا ترکیب کلومیفن با ویتامین E باعث افزایش اثربخشی آن در بارداری می‌شود یا نه، نبود.
در یک مطالعه در سال 2015، محققان شرکت کنندگانی را که ناباروری مردانه تشخیص داده شده بود به سه گروه تقسیم کردند:
- گروه A: شرکت کنندگانی که فقط ویتامین E مصرف می کنند
- گروه B: شرکت کنندگانی که فقط کلومیفن مصرف می کنند
- گروه C: شرکت کنندگانی که کلومیفن و ویتامین E مصرف می کنند
نتایج مطالعه، افزایش میانگین غلظت اسپرم را در هر سه گروه نشان داد. گروه C بیشترین افزایش را نشان داد. گروه A دومین افزایش را نشان داد. این یک مطالعه محدود بود. محدودیت ها عبارتند از:
- اندازه نمونه کوچک
- نبود دارونما
- عدم بررسی آمار بارداری در هر سه گروه
بررسی اخیر دیگری نشان می‌دهد که احتمالاً جمعیتی که از درمان با کلومیفن سود می‌برند، مردانی هستند که هم ناباروری غیرقابل توضیح دارند و هم تحرک و شکل اسپرم طبیعی تا کمتر از حد متوسط.
اعتقاد بر این است که مردان در این جمعیت می توانند از کلومیفن برای رسیدن به تعداد اسپرم کافی استفاده کنند که آنها را کاندیدهای خوبی برای لقاح مصنوعی می کند.
سایر درمان های ناباروری با عامل مردانه
بسته به علت، ناباروری مردان ممکن است با چندین روش مختلف درمان شود:
داروها
داروهای دیگری نیز به غیر از کلومیفن وجود دارد که پزشک می تواند برای عدم تعادل هورمونی در مردان تجویز کند. این داروها همچنین باعث افزایش میزان تستوسترون و کاهش میزان استروژن در بدن می شوند.
- گنادوتروپین جفتی انسانی (hCG) را می توان به صورت تزریقی تجویز کرد. این دارو می تواند بیضه ها را برای تولید تستوسترون تحریک کند.
- آناستروزول (Arimidex) دارویی است که برای سرطان سینه ساخته شده است. این دارو از تبدیل تستوسترون به استروژن در بدن جلوگیری می کند.
عمل جراحی
اگر انسدادی وجود داشته باشد که از انتقال اسپرم جلوگیری کند، پزشک ممکن است جراحی را برای ترمیم آن توصیه کند. جراحی همچنین می تواند واریکوسل را اصلاح کند.
تلقیح مصنوعی
در این درمان، فرم آماده شده خاصی از اسپرم در رحم مادر قرار می گیرد. قبل از لقاح مصنوعی (artificial insemination)، مادر ممکن است از داروهایی استفاده کند که باعث افزایش تخمک گذاری می شود.
لقاح آزمایشگاهی
لقاح آزمایشگاهی (IVF) شامل دستکاری تخمک و جنین بارور شده در خارج از بدن است. تخمک ها با استفاده از سوزن از تخمدان مادر خارج می شوند. سپس تخمک ها در آزمایشگاه با اسپرم ترکیب می شوند. سپس جنین حاصل به بدن مادر بازگردانده می شود.
نوع خاصی از IVF به نام تزریق داخل سیتوپلاسمی اسپرم (ICSI) می تواند در موارد ناباروری مردان استفاده شود. ICSI شامل تزریق یک اسپرم منفرد به تخمک است.
نتیجه گیری
کلومیفن معمولاً به عنوان یک درمان ناباروری در زنان استفاده می شود. این دارو توسط FDA برای استفاده در مردان تأیید نشده است، اما اغلب برای درمان ناباروری مردان به صورت تائید نشده تجویز می شود.
مصرف کلومیفن در مردان می تواند منجر به افزایش تستوسترون و تعداد اسپرم شود. مطالعات در مورد اثربخشی آن در مردان نتایج متفاوتی داشته است.
درمان های اضافی برای ناباروری مردان وجود دارد، از جمله:
- سایر داروها
- جراحی برای رفع انسداد
- تلقیح مصنوعی
- IVF
اگر در مورد عوامل باروری مردان نگرانی دارید، در مورد گزینه های درمانی با پزشک خود صحبت کنید.
آخرین بررسی پزشکی در 26 ژوئن 2019
منبع: