تورم پا می تواند در اثر عواملی مانند استفاده بیش از حد از پاها ، جراحی یا بارداری ایجاد شود. این حالت به طور معمول موقتی است و جای نگرانی نیست. با این حال ، از آنجا که ممکن است ناراحت کننده و آزار دهنده باشد ، شما می توانید تدابیری را برای کاهش تورم انجام دهید. به این ترتیب می توانید دردی را که تجربه می کنید کاهش دهید و فعالیت های روزمره خود را از سر بگیرید. ما در این مقاله به بررسی علل تورم پا و راهکارهای درمان و پیشگیری از آنها خواهیم پرداخت.
اگر پاهای شما همچنان متورم بمانند یا این تورم با علائم دیگری همراه باشد ، این حالت می تواند نشانه یک بیماری دیگر باشد.
فهرست مطالب
چه زمانی باید به دنبال مراقبت های پزشکی اورژانسی باشید
برخی موارد تورم پا نیاز به مراقبت فوری دارند. در صورت مشاهده علائم زیر به همراه تورم پا ، فورا با پزشک تماس بگیرید :
- تورم غیر قابل توضیح و دردناک یک یا هر دو پا
- گرمی ، قرمزی یا التهاب در ناحیه آسیب دیده
- تورم همراه با تب
- تورم پا در دوران بارداری
- تنگی نفس
- تورم فقط در یک اندام
- درد ، فشار یا گرفتگی قفسه سینه
علل تورم پاها
1. ادم
ادم یک بیماری شایع است که در آن مایعات اضافی در بافت بدن شما محبوس می شوند. این حالت باعث تورم بافت زیر پوست در پاها ، مچ پا و ران ها می شود. همچنین می تواند بر روی دست ها و بازوهای شما تأثیر بگذارد.
علائم دیگر عبارتند از:
- پوستی کشیده یا براق
- پوستی که بعد از چند ثانیه فشار دادن روی آن ، گودی آن حفظ می شود
- اندازه شکم افزایش یافته
- مشکل در راه رفتن
اغلب ، ادم خفیف به خودی خود برطرف می شود. سایر گزینه های درمانی عبارتند از:
- مصرف نمک را کاهش دهید
- دراز بکشید و پاها و ران های خود را بالاتر از قلب قرار دهید مثلا با قرار دادن بالش در زیر پاها
- تمرین حالت Legs-Up-the-Wall
- پوشیدن جوراب های ساپورت
- مصرف داروهای مدر مثل فوروزماید
- تنظیم داروهای تجویز شده
2. بارداری
برخی از تورم های پا در دوران بارداری بسیار شایع است زیرا بدن شما آب بیشتری را در خود نگه می دارد و خون و مایعات بیشتری تولید می کند. ممکن است تورم پاها بیشتر در عصر و به خصوص پس از ایستادن طولانی مدت بر روی پاها در طول روز ایجاد شود. بروز این حالت به ویژه از ماه پنجم تا پایان بارداری قابل توجه است.
برای کاهش و مدیریت ورم پا در دوران بارداری:
- از ایستادن طولانی مدت خودداری کنید.
- در هوای گرم در زیر تهویه مطبوع بمانید.
- هنگام استراحت پاهای خود را بالا ببرید.
- کفش راحت بپوشید و از پوشیدن پاشنه بلند خودداری کنید.
- پوشیدن جوراب شلواری یا جوراب ساپورت ساق بلند .
- در استخر استراحت یا شنا کنید.
- از پوشیدن لباس های تنگ اطراف مچ پا خودداری کنید.
- کمپرس سرد را روی مناطق درگیر قرار دهید.
- مصرف آب خود را افزایش دهید.
- از مصرف نمک خودداری کرده یا آن را کاهش دهید.
تورم ناگهانی یا بیش از حد در دست و صورت می تواند نشانه ای از پره اکلامپسی بارداری باشد. این یک بیماری جدی است که در آن شما دچار فشار خون بالا و دفع پروتئین در ادرار می شوید. این حالت معمولاً پس از هفته بیستم بارداری اتفاق می افتد .
شما همچنین ممکن است علائم زیر را داشته باشید:
- سردرد
- حالت تهوع
- استفراغ
- تکرر ادرار
- تنفس دشوار
- درد شکم
- تغییرات در بینایی
در صورتی که بروز تورم ناگهانی ، با علائم فوق همراه باشد ، بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید.
3. الکل
نوشیدن الکل می تواند یکی از علل تورم پا شود، زیرا بدن شما بعد از نوشیدن آب بیشتری ذخیره می کند. تورم معمولاً ظرف چند روز برطرف می شود. اگر تورم در این زمان فروکش نکند ، می تواند جای نگرانی باشد.
اگر هنگام نوشیدن الکل به طور مکرر در پاهای شما تورم ایجاد می شود ، ممکن است نشانه وجود بیماری در کبد ، قلب یا کلیه ها باشد. این حالت همچنین می تواند نشانه مصرف بیش از حد الکل باشد.
برای درمان تورم پا به دلیل مصرف الکل:
- مصرف آب خود را افزایش دهید.
- مصرف نمک خود را کاهش دهید.
- استراحت در حالی که پاهای شما بالا است.
- پاها را در آب خنک خیس کنید.
4. هوای گرم
تورم پا اغلب در هوای گرم اتفاق می افتد، زیرا رگهای شما به عنوان بخشی از روند خنک کننده طبیعی بدن گشاد می شوند. به عنوان بخشی از این فرآیند ، مایعات به بافت های مجاور پاها می روند. با این حال ، گاهی اوقات رگهای شما قادر به بازگشت خون به قلب نیستند. این حالت منجر به جمع شدن مایعات در مچ پا و پا می شود. افرادی که دارای مشکلات گردش خون هستند به خصوص مستعد این عوارض هستند.
در اینجا چند روش درمانی طبیعی برای کاهش تورم آورده شده است:
- پاها را در آب خنک خیس کنید.
- نوشیدن مقدار زیادی آب.
- کفشی بپوشید که به پای شما اجازه می دهد آزادانه نفس بکشد و حرکت کند.
- پاهای خود را در هنگام استراحت بالاتر از سطح بدن نگه دارید
- پوشیدن جوراب های ساپورت
- چند دقیقه پیاده روی و تمرینات ساده پا را انجام دهید.
5. لنف ادم
لنف ادم در نتیجه غدد لنفاوی آسیب دیده یا برداشت غدد لنفاوی که اغلب به عنوان بخشی از درمان سرطان است، بروز می کند. این اختلال باعث می شود بدن شما مایع لنفاوی را حفظ کند و می تواند یکی از علل تورم پا باشد.
علائم دیگر ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- احساس تنگی یا سنگینی
- دامنه حرکت محدود
- درد
- عفونت های مکرر
- ضخیم شدن پوست (فیبروز)
شما نمی توانید ادم لنفاوی را درمان کنید ، اما می توانید برای کاهش تورم و کنترل درد اقداماتی را انجام دهید. لنف ادم شدید ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد.
گزینه های درمان عبارتند از:
- تمرینات سبک که تخلیه مایعات لنفاوی را تشویق می کنند
- بانداژ برای پیچیدن پا یا ران
- ماساژ تخلیه لنفاوی دستی
- فشرده سازی پنوماتیک
- لباسهای فشرده سازی
- درمان احتقان کامل (complete decongestive therapy)
6. آسیب دیدگی
آسیب دیدگی پا مانند شکستگی استخوان ، کشیدگی و پیچ خوردگی می تواند یکی از علل تورم پا باشد. هنگامی که به پای خود آسیب می رسانید ، تورم در نتیجه هجوم خون به منطقه آسیب دیده رخ می دهد.
رویکرد رایس (R.I.C.E) اغلب برای درمان صدمات پا توصیه می شود. این روش شامل موارد زیر است:
- استراحت. اندام آسیب دیده را تا آنجا که ممکن است استراحت دهید و از فشار آوردن به آن خودداری کنید.
- یخ. پای خود را به مدت یک بار در طول روز به مدت 20 دقیقه در یخ بگذارید.
- فشرده سازی. برای جلوگیری از تورم از بانداژ فشاری استفاده کنید.
- بالا بردن: پاهایتان را هنگام استراحت بالا نگه دارید تا بالاتر از سطح قلب شما باشند ، مخصوصاً شب ها.
بسته به شدت آسیب دیدگی شما ، پزشک ممکن است داروی مسکن را توصیه کند. ممکن است لازم باشد از آتل استفاده کنید. موارد شدید ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد.
اگر درد شما شدید است یا قادر به تحمل وزن بدن خود یا حرکت دادن پای خود نیستید ، به پزشک مراجعه کنید. در صورت احساس بی حسی ، به دنبال مراقبت های پزشکی نیز باشید.
7. نارسایی مزمن وریدی
نارسایی مزمن وریدی (CVI) بیماری است که باعث تورم پا به دلیل آسیب دیدگی دریچه هاعروق پا یا ایستادن یا نشستن به مدت طولانی می شود. این حالت بر روی حرکت خون از پاها و ران ها به سمت قلب تأثیر می گذارد. خون می تواند در رگهای پاهای شما جمع شود که منجر به تورم می شود.
در این حالت ممکن است علائم زیر را تجربه کنید:
- درد یا خستگی در پاها
- واریس جدید
- پوست به حالت چرمی به نظر می رسد
- پوستی پوسته پوسته و خارش دار روی پاها یا ران ها
- استاز یا زخم استاز وریدی
- عفونت ها
در صورت مشاهده علائم نارسایی وریدی به پزشک مراجعه کنید. هرچه زودتر تشخیص داده شود راحت تر قابل درمان است.
درمان ها عبارتند از:
- اجتناب از ایستادن یا نشستن طولانی مدت
- انجام تمرینات پا ، ران و مچ پا در صورت طولانی نشستن
- استرحات کردن جهت بالا نگه داشتن پاها در بین ایستادن های طولانی مدت
- پیاده روی و ورزش منظم
- کاهش وزن
- هنگام استراحت پاهای خود را از سطح قلب بالا نگه دارید
- پوشیدن جوراب های فشاری
- استفاده از آنتی بیوتیک برای درمان عفونت های پوستی
- رعایت بهداشت پوست
8. بیماری کلیوی
اگر به بیماری کلیوی مبتلا هستید یا کلیه های شما به درستی کار نمی کنند ، ممکن است نمک زیادی در خون خون داشته باشید. این حالت باعث می شود دفع آب از کلیه ها کم شود ، که منجر به تورم پا و مچ پا می شود.
علائم زیر نیز ممکن است وجود داشته باشد:
- مشکل در تمرکز
- اشتهای ضعیف
- احساس خستگی و ضعف
- داشتن انرژی کمتر
- مشکل خوابیدن
- گرفتگی عضلات
- چشمان باد کرده
- پوست خشک و خارش دار
- افزایش ادرار
- تهوع و استفراغ
- درد قفسه سینه
- تنگی نفس
- فشار خون بالا
گزینه های درمان عبارتند از:
- داروهای درمان فشار خون بالا
- داروهای ادرار آور
- داروهای کاهش دهنده کلسترول
- داروهای کم خونی
- رژیم غذایی کم پروتئین
- کلسیم ومکمل های ویتامین D
- داروهای اتصال یابنده به فسفات
در نهایت ، نارسایی کلیه ممکن است با پیوند کلیه یا دیالیز درمان شود .
بیماری کبد می تواند یکی از علل تورم پا باشد، زیرا کبد به درستی کار نمی کند. این حالت منجر به تجمع مایع اضافی در پاها و ران ها و نتیجتا تورم می شود. این حالت می تواند توسط عوامل ژنتیکی ایجاد شود. ویروس ها ، الکل و چاقی نیز با آسیب کبدی در ارتباط هستند.
علائم دیگر عبارتند از:
- پوست و چشم های مایل به زرد ( زردی )
- شکم دردناک و متورم
- خارش پوست
- ادرار تیره
- مدفوع رنگ پریده ، خونی یا قیر رنگ
- خستگی
- حالت تهوع یا استفراغ
- اشتهای ضعیف
- به راحتی پوست دچار کبودی می شود
گزینه های درمان عبارتند از:
- کاهش وزن
- پرهیز از مصرف الکل
- داروها
- عمل جراحی
10. لخته خون
لخته خون توده های جامد خون است. آنها می توانند در رگهای پاهای شما ایجاد شوند. این لخته ها مانع جریان خون به قلب شما می شوند و منجر به تورم مچ پا و خود پا می شوند. تورم ناشی از لخته غالباً در یک طرف بدن شما اتفاق می افتد.
تورم ممکن است با موارد زیر همراه باشد:
- درد
- حساسیت به لمس
- احساس گرمی در محل تورم
- قرمزی یا تغییر رنگ در ناحیه آسیب دیده
- تب
گزینه های درمان و اقدامات پیشگیرانه شامل موارد زیر است:
- مصرف داروهای رقیق کننده خون مثل وارفارین
- اجتناب از نشستن طولانی مدت
- ورزش منظم
- افزایش مصرف مایعات
- ایجاد تغییر به سمت سبک زندگی سالم
11. عفونت ها
عفونت و التهاب ناشی از عفونت میتواند از جمله علل تورم پا باشد. افراد مبتلا به نوروپاتی دیابتی یا سایر شرایط عصبی پا بیشتر در معرض عفونت پا هستند. عفونت می تواند در اثر زخم هایی مانند تاول ، سوختگی و گزش حشرات ایجاد شود . همچنین ممکن است احساس درد ، قرمزی و تحریک در محل عفونت وجود داشته باشد.
برای درمان عفونت ممکن است برای شما آنتی بیوتیک خوراکی یا موضعی تجویز شود.
برخی از داروها می توانند باعث تورم پا به عنوان یک عارضه جانبی شوند زیرا باعث جمع شدن مایعات به خصوص در قسمت تحتانی بدن می شوند.
این داروها عبارتند از:
- هورمون هایی مانند استروژن و تستوسترون
- مسدود کننده های کانال کلسیم (نوعی داروی درمان فشار خون)
- استروئیدها
- داروهای ضد افسردگی
- مهار کننده های ACE مثل کاپتوپریل
- داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs)مثل ایبوپروفن
- داروهای درمان دیابت
اگر داروهای شما باعث تورم پا شده است ، مهم است که به پزشک خود مراجعه کنید. با مشورت با پزشک خود می توانید تعیین کنید که گزینه های دیگری از نظر دارو یا دوز وجود دارد یا نه. ممکن است برای کمک به شما در کاهش مایعات اضافی ، داروهای ادرار آور مثل فوروزماید تجویز شود.
13. نارسایی قلبی
نارسایی قلبی زمانی اتفاق می افتد که قلب شما قادر به پمپاژ صحیح خون نباشد. این حالت می تواند جزو علل تورم پا باشد، زیرا خون شما به درستی به قلب شما سرازیر نمی شود. اگر در هنگام غروب مچ پای شما متورم شود ، می تواند نشانه ای از نارسایی قلبی در سمت راست قلب شما باشد. این نارسایی باعث احتباس نمک و آب می شود.
ممکن است علائم زیر را تجربه کنید:
- احساس ناراحتی هنگام دراز کشیدن به حالت صاف
- ضربان قلب سریعتر یا غیر طبیعی
- تنگی نفس ناگهانی و شدید
- سرفه کردن همراه با مخاط صورتی و کف دار
- درد ، فشار یا گرفتگی قفسه سینه
- مشکل در ورزش کردن
- سرفه مداوم همراه با خلط حاوی خون
- افزایش ادرار شبانه
- شکم متورم
- افزایش سریع وزن در اثر احتباس آب
- از دست دادن اشتها
- حالت تهوع
- مشکل در تمرکز
- غش یا ضعف شدید
در صورت بروز این علائم بلافاصله تحت درمان پزشکی قرار بگیرید.
نارسایی قلبی نیاز به مدیریت مادام العمر دارد. گزینه های درمانی شامل داروها ، جراحی و دستگاه های پزشکی مانند ضربان ساز است.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورت تورم پا همراه با علائم زیر سریعاً به پزشک مراجعه کنید:
- پوستی که بعد از فشار دادن آن ، گودی خود را حفظ می کند
- پوست کشیده یا شکسته شده در ناحیه آسیب دیده
- درد و تورم که بهتر نمی شود
- زخم پا یا تاول
- درد ، فشار یا گرفتگی قفسه سینه
- تنگی نفس
- تورم فقط در یک طرف
پزشک می تواند آزمایشات بیشتری را برای تعیین تشخیص و برنامه درمانی انجام دهد.