سطح بالای تستوسترون می تواند باعث مشکلات جدی در مردان شود، مانند بزرگ شدن پروستات، که به عنوان هیپرپلازی خوش خیم پروستات (BPH) شناخته می شود.
در مردان، عملکرد تستوسترون شامل تنظیم میل جنسی، توده استخوانی و عضلانی، و تولید اسپرم است. زنان نیز مقداری تستوسترون دارند، اما در مقادیر کمتر. در زنان، تستوسترون به رشد و نگهداری بافت تناسلی زنانه و توده استخوانی کمک می کند.
تستوسترون برای سلامتی ضروری است، اما مقادیر بیش از حد آن ممکن است خطر برخی بیماری ها مانند بزرگ شدن غده پروستات را افزایش دهد.
در این مقاله، علائم تستوسترون بالا در مردان را، که هیپرآندروژنیسم نیز نامیده می شود، مورد بحث قرار می دهیم.
فهرست مطالب
علائم تستوسترون بالا در مردان
تستوسترون یک هورمون است. این هورمون در افرادی که در بدو تولد جنسیت مذکر دارند، در بیضه ها و در افرادی که در بدو تولد جنسیت مونث دارند، در تخمدان ها تولید می شود. علاوه بر این، هورمون دهیدرواپی آندروسترون (DHEA)، که پیش ساز تستوسترون می باشد، در غدد فوق کلیوی تولید می شود.
افراد همچنین می توانند تستوسترون صناعی را به عنوان دارو مصرف کنند. اثرات سطوح بالای تستوسترون معمولا فقط با مصرف منابع صناعی این هورمون آشکار می شود.
سطوح بالای تستوسترون صناعی ممکن است منجر به بروز اختلالات زیر شود:
- آدنوم کبدی، یک نوع تومور بر روی کبد
- زردی کلستاتیک
- BPH (بزرگی خوش خیم پروستات)
نویسندگان یک مطالعه در سال 2021 اشاره کردند که مردان دارای سطوح بالای دی هیدروتستوسترون (DHT) – ماده ای که حاصل اعمال تغییراتی بر روی تستوسترون در بدن است – ممکن است شانس بیشتری برای آکنه و ریزش مو داشته باشند. با این حال، آنها این اثر را مستقیماً با سطوح بالای تستوسترون مرتبط نکردند.
تستوسترون همچنین ممکن است در ایجاد سرطان پروستات نقش داشته باشد. متخصصان خاطرنشان می کنند که تستوسترون باعث سرطان پروستات نمی شود، اما می تواند به محض ظاهر شدن این نوع سرطان، به آن کمک کند. کاهش سطح تستوسترون ممکن است به کاهش خطر بازگشت یا پیشرفت این نوع سرطان کمک کند. ممکن است ارتباطی با درمان جایگزینی تستوسترون و ایجاد سرطان پروستات وجود داشته باشد.
مردانی که سطح تستوسترون بسیار بالایی دارند ممکن است علائم زیر را تجربه کنند:
- آکنه
- رفتارهای پرخاشگرانه یا پرخطر
- افزایش موهای زائد بدن
- سردرد
- مشکلات قلبی یا کبدی
- فشار خون بالا (هیپرتانسیون)
- میل جنسی بالا (لیبیدو)
- افزایش اشتها
- ناباروری
- بیخوابی
- تعداد کم اسپرم
- نوسانات خلقی
- بزرگ شدن پروستات، که ممکن است باعث مشکل در دفع ادرار شود
- تورم پاها
- افزایش وزن غیر قابل توضیح
علل ایجاد تستوسترون بالا در مردان
سطوح بالای تستوسترون می تواند نشانه ای از یک بیماری زمینه ای باشد که باعث افزایش سطح تستوسترون در گردش در بدن می شود.
عواملی که می توانند سطح تستوسترون را افزایش دهند عبارتند از:
- آکرومگالی یا سندرم کوشینگ، که غده هیپوفیز را تحت تاثیر قرار می دهد
- تومورهای خوش خیم یا سرطانی آدرنال
- هیپرپلازی مادرزادی آدرنال
- استفاده از برخی داروها، مانند فلوکسیمسترون (fluoxymesterone)
- استفاده از استروئیدهای آنابولیک
- مصرف مکمل های تستوسترون
ورزشکاران و بدنسازان گاهی اوقات از استروئیدهای آنابولیک برای بهبود عملکرد ورزشی و ساخت توده عضلانی استفاده می کنند. درمان جایگزینی تستوسترون می تواند سطوح پایین تستوسترون را درمان کند.
تشخیص تستوسترون بالا در مردان
پزشکان معمولا از روش های زیر برای تشخیص تستوسترون بالا در مردان استفاده می کنند:
یک معاینه فیزیکی
پزشک ممکن است علائم و نشانه های تستوسترون بالا، از جمله آکنه و افزایش توده عضلانی را بررسی کند. آنها همچنین در مورد میل جنسی و خلق و خوی فرد می پرسند.
آزمایشات خون
پزشک ممکن است آزمایش خون را برای بررسی سطح هورمون تستوسترون فرد تجویز کند. آنها همچنین ممکن است گلوکز و کلسترول خون را بررسی کنند، زیرا سطح تستوسترون می تواند بر آنها تأثیر بگذارد.
از آنجایی که ترشح تستوسترون معمولاً در ساعات اولیه صبح در بالاترین سطح قرار دارد، آزمایش خون برای تعیین سطح تستوسترون در صبح انجام می گیرد.
درمان تستوسترون بالا در مردان
روش درمانی برای تستوسترون بالا در مردان به علت اصلی عدم تعادل بستگی دارد.
قطع مصرف استروئید یا دارو
در مواردی که سطوح بالای تستوسترون ناشی از مصرف استروئید آنابولیک یا مکمل تستوسترون باشد، قطع مصرف این مواد معمولاً مشکل را حل می کند.
در یک مطالعه، 88.4 درصد از شرکت کنندگان مردی که مکمل های تستوسترون مصرف می کردند، اسپرم تولید نکردند. اما 6 ماه پس از قطع مصرف مکمل ها، 65 درصد از این افراد دوباره شروع به تولید اسپرم کردند.
درمان تومورها
در موارد نادر، تومور می تواند هورمون های جنسی تولید کند که می تواند سطح تستوسترون را افزایش دهد. اگر تومور باعث افزایش سطح تستوسترون شود، ممکن است فرد نیاز به جراحی داشته باشد.
اگر تومور سرطانی باشد، فرد ممکن است به درمان های دیگری نیاز داشته باشد، از جمله:
- عمل جراحی
- شیمی درمانی
- پرتو درمانی
درمان دارویی
داروها می توانند به کاهش سطح بالای تستوسترون برای افراد مبتلا به بیماری های زمینه ای کمک کنند.
این داروها عبارتند از:
- مهارکننده های سنتز استروئید، مانند کتوکونازول (Nizoral)، برای درمان بیماری کوشینگ
- مهارکننده های آلفا ردوکتاز، به عنوان مثال فیناستراید (Proscar)، برای درمان هیپرپلازی خوش خیم پروستات
- آنالوگ های هورمون آزاد کننده گنادوتروپین (GnRH) مانند دگارلیکس (degarelix) برای کاهش سطح تستوسترون در افرادی که درمان سرطان پروستات را دریافت می کنند.
هر کسی که هنگام استفاده از درمان جایگزین سازی تستوسترون، علائمی را تجربه می کند، باید با پزشک صحبت کند. افرادی که از درمان جایگزین سازی تستوسترون استفاده می کنند، معمولاً قرار ویزیت های منظمی خواهند داشت، زیرا پزشک باید پیشرفت آنها را تحت نظر داشته باشد.
سطح نرمال تستوسترون در یک مرد بالغ
انجمن اورولوژی آمریکا محدوده طبیعی را بین 450-600 نانوگرم در دسی لیتر در نظر می گیرد. اگر سطح آن به کمتر از 300 نانوگرم در دسی لیتر برسد، پزشک ممکن است کمبود آن را تشخیص دهد و درمان جایگزین سازی تستوسترون را تجویز کند. برای مطالعه علائم کمبود تستوسترون کلیک کنید.
سطوح در گروه های سنی متفاوت است و می تواند در طول روز در نوسان باشد. دقیق ترین اندازه گیری ها در اوایل صبح خواهد بود.
منبع: