سکته مغزی ایسکمیک زمانی اتفاق می افتد که خون رسانی به بخشی از مغز قطع یا کاهش می یابد و از دریافت اکسیژن و مواد مغذی بافت مغز جلوگیری می شود. در این حالت سلول های مغز در عرض چند دقیقه شروع به مردن می کنند.
سکته مغزی(استروک) یک اورژانس پزشکی است و درمان فوری بسیار مهم است. اقدام به موقع می تواند آسیب مغزی و سایر عوارض را کاهش دهد.
خبر خوب این است که در حال حاضر تعداد کمتری از افراد نسبت به گذشته، در اثر سکته مغزی جان خود را از دست می دهند. درمان‌های مؤثر همچنین می‌تواند به پیشگیری از ناتوانی ناشی از سکته کمک کند.
فهرست مطالب
علائم سکته مغزی
اگر شما یا کسی که با او هستید سکته کرده باشد، به زمان شروع علائم توجه ویژه ای داشته باشید. برخی از گزینه های درمانی، زمانی موثرتر هستند که بلافاصله پس از شروع سکته مغزی(استروک) انجام شوند.
علائم و نشانه های سکته مغزی عبارتند از:
- مشکل در صحبت کردن و درک آنچه دیگران می گویند. ممکن است دچار سردرگمی، کلمات توهین آمیز یا مشکل در درک گفتار شوید.
- فلج یا بی حسی صورت، بازو یا پا. ممکن است دچار بی حسی، ضعف یا فلج ناگهانی در صورت، بازو یا پا شوید. این علائم اغلب فقط یک طرف بدن را تحت تأثیر قرار می دهد. سعی کنید همزمان هر دو دست خود را بالای سر ببرید. اگر یک دست شروع به افتادن کند، ممکن است دچار سکته شده باشید. همچنین زمانی که می خواهید لبخند بزنید، ممکن است یک طرف دهان شما آویزان شود یا کج شود.
- مشکلات بینایی در یک یا هر دو چشم. ممکن است به طور ناگهانی در یک یا هر دو چشم تاری یا سیاهی داشته باشید یا ممکن است دوتایی ببینید.
- سردرد. سردرد ناگهانی و شدید، که ممکن است با استفراغ، سرگیجه یا تغییر هوشیاری همراه باشد، ممکن است نشان دهنده سکته مغزی باشد.
- مشکل در راه رفتن. ممکن است زمین بخورید یا تعادل خود را از دست بدهید. همچنین ممکن است سرگیجه ناگهانی یا از دست دادن هماهنگی داشته باشید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
در صورت مشاهده علائم یا نشانه های سکته مغزی، حتی اگر به نظر می رسد که علائم ثابت نیستند و می آیند و می روند؛ یا به طور کامل ناپدید می شوند، فوراً به پزشک مراجعه کنید. به اصل “فست”(FAST) فکر کنید و کارهای زیر را انجام دهید:
- صورت. از فرد بخواهید لبخند بزند. آیا یک طرف صورت آویزان می شود؟
- بازو. از فرد بخواهید هر دو دست خود را بالا بیاورد. آیا یک دست به سمت پایین حرکت می کند؟ یا اینکه یک دست قادر به بالا رفتن نیست؟
- سخن، گفتار. از فرد بخواهید یک عبارت ساده را تکرار کند. آیا صحبت های او مبهم یا عجیب است؟
- زمان. اگر هر یک از این علائم را مشاهده کردید، فوراً با 115 یا کمک فوری پزشکی تماس بگیرید.
فوراً با 115 تماس بگیرید. منتظر نمانید تا ببینید آیا علائم متوقف می شوند یا خیر. هر دقیقه مهم است، هر چه سکته بیشتر درمان نشده باقی بماند، احتمال آسیب و ناتوانی مغزی بیشتر می شود.
اگر با کسی هستید که مشکوک به سکته مغزی است، در حالی که منتظر کمک اضطراری هستید، او را با دقت تحت نظر داشته باشید.
علل سکته مغزی
دو دلیل اصلی برای سکته وجود دارد: انسداد شریان (سکته مغزی ایسکمیک) یا نشت یا ترکیدن رگ خونی (سکته مغزی هموراژیک). برخی از افراد ممکن است تنها یک اختلال موقتی در جریان خون به مغز داشته باشند که به عنوان حمله ایسکمیک گذرا (TIA) شناخته می شود، که علائم پایدار ایجاد نمی کند.
سکته مغزی ایسکمیک
این شایع ترین نوع سکته مغزی است. زمانی اتفاق می افتد که رگ های خونی مغز باریک یا مسدود شده و باعث کاهش شدید جریان خون (ایسکمی) می شود. رگ‌های خونی مسدود یا باریک، به دلیل رسوبات چربی در رگ‌های خونی، یا به دلیل لخته‌های خون یا سایر مواد زائد که از طریق جریان خون حرکت می‌کنند، اغلب از منشا قلب، ایجاد می شوند و در رگ‌های خونی مغز قرار می‌گیرند.
برخی تحقیقات اولیه نشان می دهد که عفونت COVID-19 ممکن است خطر سکته مغزی ایسکمیک را افزایش دهد، اما مطالعات بیشتری مورد نیاز است.
سکته هموراژیک
سکته هموراژیک زمانی رخ می دهد که یک رگ خونی در مغز نشت می کند یا پاره میشود. خونریزی مغزی می تواند ناشی از بسیاری از شرایطی باشد که بر رگ های خونی تأثیر می گذارد. عوامل مرتبط با سکته مغزی هموراژیک عبارتند از:
- فشار خون بالای کنترل نشده
- درمان بیش از حد با داروهای رقیق کننده خون (ضد انعقاد خون)
- برآمدگی در نقاط ضعیف دیواره عروق خونی شما (آنوریسم)
- تروما (مانند تصادف رانندگی)
- رسوب پروتئین در دیواره رگ های خونی که منجر به ضعف در دیواره عروق می شود (آنژیوپاتی آمیلوئید مغزی)
- سکته مغزی ایسکمیک که منجر به خونریزی می شود
یکی از علل کمتر شایع خونریزی در مغز، پارگی رگ‌های خونی با دیواره نازک (ناهنجاری شریانی وریدی) است.
حمله ایسکمیک گذرا (TIA)
حمله ایسکمیک گذرا (TIA) – که گاهی اوقات به عنوان سکته کوچک شناخته می شود – یک دوره موقت علائم مشابه علائم سکته مغزی است. TIA آسیب دائمی ایجاد نمی کند. TIA ناشی از کاهش موقت خونرسانی به بخشی از مغز است که ممکن است کمتر از پنج دقیقه طول بکشد.
مانند سکته مغزی ایسکمیک، TIA زمانی رخ می دهد که یک لخته یا مواد زائد، جریان خون را به بخشی از سیستم عصبی کاهش یا مسدود کند.
حتی اگر به این دلیل که علائم شما بهتر شده است و فکر می کنید که TIA داشته اید، به دنبال مراقبت های اورژانسی باشید . تشخیص اینکه آیا دچار سکته مغزی شده اید یا TIA تنها بر اساس علائم ممکن نیست. اگر TIA داشته اید، به این معنی است که ممکن است شریان منتهی به مغز تا حدی مسدود یا تنگ شده باشد. داشتن TIA خطر ابتلا به سکته کامل در آینده را افزایش می دهد.
عوامل خطر سکته مغزی
عوامل زیادی می توانند خطر سکته مغزی(استروک) را افزایش دهند. عوامل خطر بالقوه قابل درمان عبارتند از:
عوامل خطر مربوط به سبک زندگی
- اضافه وزن یا چاق بودن
- عدم تحرک بدنی
- نوشیدن زیاد الکل یا زیاده روی در مصرف الکل
- استفاده از داروهای غیرقانونی مانند کوکائین و مت آمفتامین
عوامل خطر پزشکی
- فشار خون بالا
- سیگار کشیدن یا قرار گرفتن در معرض دود سیگار دیگر افراد
- کلسترول بالا
- دیابت
- آپنه انسدادی خواب
- بیماری های قلبی عروقی، از جمله نارسایی قلبی، نقص قلبی، عفونت قلبی یا ریتم نامنظم قلب، مانند فیبریلاسیون دهلیزی
- سابقه شخصی یا خانوادگی سکته مغزی، حمله قلبی یا حمله ایسکمیک گذرا
- عفونت COVID-19
سایر عوامل مرتبط با خطر سکته مغزی عبارتند از:
- سن – افراد 55 ساله یا بالاتر نسبت به افراد جوان در معرض خطر بیشتری برای سکته مغزی(استروک) هستند.
- نژاد یا قومیت – آمریکایی های آفریقایی تبار و اسپانیایی تبارها نسبت به سایر نژادها یا قومیت ها در معرض خطر بیشتری برای سکته هستند.
- جنسیت – مردان بیشتر از زنان در معرض خطر استروک هستند. زنان معمولاً در هنگام سکته مغزی مسن‌تر هستند و احتمال مرگ آنها در اثر سکته بیشتر از مردان است.
- هورمون ها – استفاده از قرص های ضد بارداری یا هورمون درمانی که شامل استروژن است، خطر استروک را افزایش می دهد.
عوارض سکته مغزی
سکته مغزی گاهی اوقات می تواند باعث ناتوانی های موقت یا دائمی شود، بسته به مدت زمانی که مغز جریان خون ندارد و اینکه کدام قسمت تحت تأثیر قرار گرفته است. عوارض استروک ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- فلج یا از دست دادن حرکت عضلات. ممکن است در یک طرف بدن فلج شوید یا کنترل برخی از عضلات مانند عضلات یک طرف صورت یا یک بازو را از دست بدهید.
- مشکل در صحبت کردن یا بلعیدن. سکته مغزی ممکن است بر کنترل ماهیچه های دهان و گلو تأثیر بگذارد و صحبت کردن، قورت دادن یا خوردن را برای شما دشوار کند. همچنین ممکن است در زبان، از جمله صحبت کردن یا درک گفتار، خواندن یا نوشتن مشکل داشته باشید.
- از دست دادن حافظه یا مشکلات تفکر. بسیاری از افرادی که دچار سکته مغزی شده اند، مقداری از دست دادن حافظه را تجربه می کنند. برخی دیگر از بیماران ممکن است در فکر کردن، استدلال کردن، قضاوت کردن و درک مفاهیم مشکل داشته باشند.
- مشکلات عاطفی. افرادی که دچار سکته مغزی شده اند ممکن است در کنترل احساسات خود مشکل بیشتری داشته باشند یا ممکن است دچار افسردگی شوند.
- درد. درد، بی حسی یا سایر احساسات غیرمعمول ممکن است در قسمت هایی از بدن که تحت تاثیر سکته قرار گرفته اند، رخ دهد. به عنوان مثال، اگر سکته مغزی باعث از دست دادن احساس در بازوی چپ شود، ممکن است احساس سوزن سوزن شدن ناراحت کننده ای در آن بازو ایجاد شود.
- تغییر در رفتار و توانایی مراقبت از خود. افرادی که دچار استروک شده‌اند ممکن است گوشه‌گیرتر شوند. آنها ممکن است برای نظافت و کارهای روزانه به کمک نیاز داشته باشند.
پیشگیری از سکته مغزی
دانستن عوامل خطر استروک، پیروی از توصیه های پزشک و اتخاذ یک سبک زندگی سالم بهترین اقداماتی است که می توانید برای جلوگیری از سکته بردارید. اگر سکته مغزی(استروک) یا حمله ایسکمیک گذرا (TIA) داشته اید، این اقدامات ممکن است به جلوگیری از سکته دوباره کمک کند. مراقبت های بعدی که در بیمارستان و پس از آن دریافت می کنید نیز ممکن است نقش داشته باشد.
بسیاری از راهبردهای پیشگیری از سکته مغزی همان راهبردهای پیشگیری از بیماری قلبی هستند. به طور کلی توصیه های سبک زندگی سالم عبارتند از:
- کنترل فشار خون بالا (هیپرتانسیون). این یکی از مهمترین کارهایی است که می توانید برای کاهش خطر سکته مغزی انجام دهید. اگر سکته کرده اید، کاهش فشار خون می تواند به جلوگیری از TIA یا سکته بعدی کمک کند. تغییرات سبک زندگی سالم و داروها اغلب برای درمان فشار خون بالا استفاده می شود.
- کاهش کلسترول و چربی های اشباع شده در رژیم غذایی. مصرف کمتر کلسترول و چربی، به ویژه چربی های اشباع شده و چربی های ترانس، ممکن است تجمع چربی در شریان ها را کاهش دهد. اگر نمی توانید کلسترول خود را به تنهایی از طریق تغییرات رژیم غذایی کنترل کنید، پزشک ممکن است داروهای کاهش دهنده کلسترول را تجویز کند.
- ترک مصرف دخانیات. سیگار کشیدن خطر سکته مغزی را برای افراد سیگاری و غیرسیگاری در معرض دود سیگار افزایش می دهد. ترک مصرف دخانیات خطر استروک را کاهش می دهد.
- مدیریت دیابت رژیم غذایی، ورزش و کاهش وزن می تواند به شما کمک کند قند خون خود را در محدوده سالم نگه دارید. اگر عوامل سبک زندگی برای کنترل دیابت کافی به نظر نمی رسد، پزشک ممکن است داروهای دیابت را تجویز کند.
- حفظ وزن سالم. اضافه وزن سایر عوامل خطر سکته مغزی مانند فشار خون بالا، بیماری های قلبی عروقی و دیابت را تشدید می کند.
- داشتن رژیم غذایی سرشار از میوه و سبزیجات. رژیم غذایی حاوی پنج وعده یا بیشتر در روز میوه یا سبزیجات ممکن است خطر سکته مغزی را کاهش دهد. رژیم غذایی مدیترانه ای که بر روغن زیتون، میوه، آجیل، سبزیجات و غلات کامل تاکید دارد، ممکن است مفید باشد.
- ورزش منظم. ورزش های هوازی از بسیاری جهات خطر سکته مغزی را کاهش می دهند. ورزش می تواند فشار خون را کاهش دهد، سطح کلسترول خوب(HDL) را افزایش دهد و سلامت کلی رگ های خونی و قلب را بهبود بخشد. همچنین به کاهش وزن، کنترل دیابت و کاهش استرس کمک می کند. به تدریج تا حداقل 30 دقیقه فعالیت بدنی متوسط - مانند پیاده روی، آهسته دویدن، شنا یا دوچرخه سواری – در اکثر روزهای هفته، اگر نه در تمام روزهای هفته، انجام دهید.
- نوشیدن الکل در حد اعتدال، اگر اصلاً مصرف نکنید که چه بهتر. مصرف زیاد الکل خطر ابتلا به فشار خون بالا، سکته های مغزی ایسکمیک و سکته های هموراژیک را افزایش می دهد. الکل همچنین ممکن است با داروهای دیگری که مصرف می کنید تداخل داشته باشد.
- درمان آپنه انسدادی خواب (OSA). اگر علائم OSA را دارید – یک اختلال خواب که باعث میشود به طور مکرر در طول خواب برای دوره‌های کوتاهی تنفس نکنید، پزشکتان ممکن است یک بررسی در مورد خواب را به شما توصیه کند. درمان OSA شامل دستگاهی است که هوای با فشار مثبت را از طریق ماسک وارد مجاری هوایی شما می‌کند تا راه هوایی را هنگام خواب باز نگه دارد.
- پرهیز از مواد مخدر غیرقانونی برخی از مواد مخدر خیابانی، مانند کوکائین و مت آمفتامین، از عوامل خطر برای TIA یا سکته مغزی هستند.
داروهای پیشگیری کننده از استروک
اگر سکته ایسکمیک یا TIA داشته اید، پزشک ممکن است داروهایی را برای کمک به کاهش خطر ابتلا به سکته مغزی دوباره توصیه کند. این داروها شامل موارد زیر است:
داروهای ضد پلاکت. پلاکت ها سلول هایی در خون هستند که لخته ایجاد می کنند. داروهای ضد پلاکت باعث می شوند این سلول ها کمتر چسبنده باشند و احتمال لخته شدن آنها کمتر شود. رایج ترین داروی ضد پلاکت استفاده شده آسپرین است. پزشک می تواند به شما در تعیین دوز مناسب آسپرین کمک کند.
پس از یک TIA یا سکته جزئی، پزشک ممکن است به شما آسپرین و یک داروی ضد پلاکت مانند کلوپیدوگرل (پلاویکس یا اسویکس) را برای مدت زمان مشخص، برای کاهش خطر سکته مغزی دیگر بدهد. اگر نمی توانید آسپرین مصرف کنید، پزشک ممکن است کلوپیدوگرل را به تنهایی تجویز کند.
داروهای ضد انعقاد. این داروها لخته شدن خون را کاهش می دهند. هپارین سریع الاثر است و ممکن است برای کوتاه مدت در بیمارستان استفاده شود.
وارفارین با اثر کندتر ممکن است در طولانی مدت استفاده شود. وارفارین یک داروی قوی رقیق کننده خون است، بنابراین باید آن را دقیقاً طبق دستور مصرف کنید و مراقب عوارض جانبی آن باشید. همچنین برای نظارت بر اثرات وارفارین نیاز به آزمایش خون منظم دارید.
چندین داروی جدیدتر رقیق کننده خون (ضد انعقادها) برای پیشگیری از سکته مغزی در افرادی که در معرض خطر بالایی هستند در دسترس هستند. این داروها عبارتند از دابیگاتران (پراداکسا)، ریواروکسابان (زالربان)، آپیکسابان (Eliquis) و ادوکسابان (Savaysa). آنها کوتاه اثرتر از وارفارین عمل می‌کنند و معمولاً نیازی به آزمایش خون منظم یا نظارت پزشک ندارند. این داروها همچنین با خطر کمتر عوارض خونریزی در مقایسه با وارفارین همراه هستند.
تشخیص سکته مغزی
به محض اینکه به بیمارستان رسیدید، همه چیز به سرعت پیش می رود، زیرا تیم اورژانس شما سعی می کند نوع سکته شما را تعیین کند. این بدان معناست که به زودی پس از ورود به بیمارستان، سی تی اسکن یا آزمایش تصویربرداری دیگری خواهید داشت. پزشکان همچنین باید سایر علل احتمالی علائم شما مانند تومور مغزی یا واکنش دارویی را رد کنند.
برخی از آزمایشاتی که ممکن است انجام دهید عبارتند از:
- یک معاینه فیزیکی. پزشک شما تعدادی از آزمایشات را انجام می دهد که با آنها آشنا هستید، مانند گوش دادن به صدای قلب و بررسی فشار خون. شما همچنین یک معاینه عصبی خواهید داشت تا ببینید یک سکته مغزی بالقوه چگونه بر سیستم عصبی شما تأثیر می گذارد.
- آزمایش خون. ممکن است چندین آزمایش خون انجام دهید، از جمله آزمایش هایی برای بررسی سرعت لخته شدن خون، بالا یا پایین بودن قند خون و اینکه آیا عفونت دارید یا خیر.
- اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT). سی تی اسکن از اشعه ایکس برای ایجاد تصویری دقیق از مغز شما استفاده می کند. سی تی اسکن می تواند خونریزی در مغز، سکته مغزی ایسکمیک، تومور یا سایر شرایط را نشان دهد. پزشکان ممکن است ماده ای رنگی را به جریان خون شما تزریق کنند تا رگ های خونی گردن و مغز را با جزئیات بیشتری مشاهده کنند (آنژیوگرافی توموگرافی کامپیوتری).
- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI). MRI از امواج رادیویی قدرتمند و میدان مغناطیسی برای ایجاد نمای دقیق از مغز استفاده می کند. MRI می تواند بافت مغز آسیب دیده در اثر سکته ایسکمیک و خونریزی مغزی را تشخیص دهد. پزشک ممکن است برای مشاهده شریان‌ها و سیاهرگ‌ها و برجسته کردن جریان خون (آنژیوگرافی رزونانس مغناطیسی یا ونوگرافی رزونانس مغناطیسی) رنگ را به رگ خونی تزریق کند.
- سونوگرافی کاروتید. در این روش، امواج صوتی تصاویر دقیقی از داخل شریان های کاروتید در گردن ایجاد می کنند. این آزمایش تجمع رسوبات چربی (پلاک) و جریان خون در شریان های کاروتید را نشان می دهد.
- آنژیوگرافی مغزی. در این روش غیر معمول، پزشک یک لوله نازک و انعطاف پذیر (کاتتر) را از طریق یک برش کوچک، معمولاً در کشاله ران، وارد می کند و آن را از طریق شریان های اصلی و به داخل شریان کاروتید یا مهره هدایت می کند. سپس پزشک رنگی را به رگ‌های خونی تزریق می‌کند تا آنها را تحت تصویربرداری اشعه ایکس قابل مشاهده کند. این روش یک نمای دقیق از شریان های مغز و گردن را ارائه می دهد.
- اکوکاردیوگرافی. اکوکاردیوگرافی از امواج صوتی برای ایجاد تصاویر دقیق از قلب استفاده می کند. اکوکاردیوگرام می‌تواند منبع لخته‌هایی را در قلب پیدا کند که ممکن است از قلب به مغز رفته و باعث سکته شده باشد.
درمان سکته مغزی یا استروک
درمان اورژانسی برای سکته مغزی بستگی به این دارد که آیا شما دچار سکته ایسکمیک هستید یا سکته ای که شامل خونریزی در مغز (هموراژیک) است.
سکته مغزی ایسکمیک
برای درمان سکته مغزی ایسکمیک، پزشکان باید به سرعت جریان خون را به مغز بازگردانند. این کار از طریق روش های زیر ممکن است:
داروهای اورژانسی IV . درمان با داروهایی که می‌توانند لخته را بشکنند، در صورت تزریق داخل وریدی، باید ظرف 4.5 ساعت پس از شروع اولین علائم انجام شود. هر چه این داروها زودتر برای بیمار تجویز شوند، بهتر است. درمان سریع نه تنها شانس بقای شما را افزایش می دهد، بلکه ممکن است عوارض را نیز کاهش دهد.
تزریق داخل وریدی فعال کننده پلاسمینوژن بافت نوترکیب (TPA) – که آلتپلاز (اکتیواز) یا تنکتپلاس (TNKase) نیز نامیده می شود – درمان استاندارد طلایی برای سکته مغزی ایسکمیک است . تزریق TPA معمولاً از طریق ورید بازو در سه ساعت اول انجام می شود. گاهی اوقات، TPA را می توان تا 4.5 ساعت پس از شروع علائم سکته تجویز کرد.
این دارو با حل کردن لخته خون که باعث سکته می شود، جریان خون را در رگ مسدود شده بازیابی می کند. از بین بردن سریع علت سکته مغزی، ممکن است به افراد کمک کند تا به طور کامل تری پس از سکته بهبود یابند. پزشک شما خطرات خاصی مانند خونریزی احتمالی در مغز را در نظر می گیرد تا تعیین کند آیا TPA برای شما مناسب است یا خیر.
- اقدامات اورژانسی اندوواسکولار. پزشکان گاهی اوقات سکته های ایسکمیک را مستقیماً در داخل رگ خونی مسدود شده درمان می کنند. نشان داده شده است که درمان اندوواسکولار به طور قابل توجهی نتایج را بهبود می بخشد و ناتوانی طولانی مدت پس از سکته مغزی ایسکمیک را کاهش می دهد. این اقدامات باید در اسرع وقت انجام شود:
- داروهایی که مستقیماً به مغز منتقل می شوند. پزشکان یک لوله بلند و نازک (کاتتر) را از طریق یک شریان در کشاله ران وارد می کنند و آن را به مغز می رسانند تا TPA را مستقیماً در جایی که سکته در آن اتفاق می افتد تحویل دهد. بازه زمانی این درمان تا حدودی طولانی تر از TPA تزریقی است، اما همچنان محدود است.
- برداشتن لخته با استنت رتریور(stent retriever). پزشکان می توانند از دستگاهی که به یک کاتتر متصل است برای برداشتن مستقیم لخته از رگ خونی مسدود شده در مغز استفاده کنند. این روش به ویژه برای افرادی که لخته های بزرگی دارند که نمی توانند به طور کامل با TPA حل شوند مفید است. این روش اغلب در ترکیب با TPA تزریقی انجام می شود .
پنجره زمانی که این روش ها را می توان در نظر گرفت به دلیل فناوری جدیدتر تصویربرداری در حال بیشتر شدن است. پزشکان ممکن است آزمایشات تصویربرداری پرفیوژن (که با سی تی یا ام آر آی انجام می شود ) را برای کمک به تعیین میزان احتمال سودمندی فردی از درمان اندوواسکولار تجویز کنند.
سایر رویه ها
برای کاهش خطر ابتلای دوباره به سکته مغزی یا حمله ایسکمیک گذرا، پزشک ممکن است روشی را برای باز کردن سرخرگی که توسط پلاک تنگ شده است توصیه کند. گزینه ها بسته به موقعیت متفاوت است، اما شامل موارد زیر است:
- اندارترکتومی کاروتید(Carotid endarterectomy). شریان های کاروتید رگ های خونی هستند که در امتداد هر طرف گردن قرار دارند و به مغز (شریان های کاروتید) خون می رسانند. این جراحی پلاک های مسدود کننده شریان کاروتید را از بین می برد و ممکن است خطر سکته مغزی ایسکمیک را کاهش دهد. اندارترکتومی کاروتید نیز خطراتی را به همراه دارد، به ویژه برای افراد مبتلا به بیماری قلبی یا سایر شرایط پزشکی.
- آنژیوپلاستی و استنت. در آنژیوپلاستی، جراح یک کاتتر را از طریق شریان در کشاله ران به شریان های کاروتید وارد می کند. سپس یک بالون که در داخل کاتتر قرار دارد، باد می شود تا شریان باریک شده گشاد گردد. سپس می توان یک استنت برای حمایت از شریان باز شده قرار داد.
سکته هموراژیک
درمان اورژانسی سکته هموراژیک بر کنترل خونریزی و کاهش فشار ناشی از مایع اضافی در مغز متمرکز است. گزینه های درمانی عبارتند از:
- اقدامات اضطراری. اگر برای جلوگیری از لخته شدن خون از داروهای رقیق کننده خون استفاده می کنید، ممکن است برای مقابله با اثرات رقیق کننده های خون، دارو یا تزریق فرآورده های خونی به شما داده شود. همچنین ممکن است داروهایی برای کاهش فشار در مغز (فشار داخل جمجمه ای)، کاهش فشار خون، جلوگیری از اسپاسم عروق خونی و جلوگیری از تشنج تجویز شود.
- عمل جراحی. اگر ناحیه خونریزی زیاد باشد، پزشک ممکن است برای برداشتن خون و کاهش فشار روی مغز، جراحی انجام دهد. همچنین ممکن است از جراحی برای ترمیم مشکلات عروق خونی مرتبط با سکته های هموراژیک استفاده شود. پزشک شما ممکن است یکی از این روش ها را پس از سکته مغزی یا اگر آنوریسم، ناهنجاری شریانی وریدی (AVM) یا نوع دیگری از مشکل عروق خونی باعث سکته مغزی هموراژیک شده باشد، توصیه کند.
- جراحی کلیپینگ(Surgical clipping). یک جراح یک گیره کوچک در پایه آنوریسم قرار می دهد تا جریان خون به آن را متوقف کند. این گیره می تواند از پاره شدن آنوریسم جلوگیری کند، یا می تواند آنوریسمی را که اخیراً خونریزی کرده است از خونریزی مجدد باز دارد.
- کویلینگ (آمبولیزاسیون اندوواسکولار). جراح با استفاده از کاتتری که در یک شریان در کشاله ران قرار می گیرد و به سمت مغز هدایت می شود، سیم پیچ های جداشدنی ریز را در آنوریسم قرار می دهد تا آن را پر کند. این کار جریان خون را در آنوریسم مسدود می کند و باعث لخته شدن خون می شود.
- حذف AVM با جراحی. جراحان ممکن است یک AVM کوچکتر را در صورتی که در ناحیه قابل دسترس مغز قرار داشته باشد، بردارند. این امر خطر پارگی را از بین می برد و خطر سکته مغزی هموراژیک را کاهش می دهد. با این حال، اگر AVM در اعماق مغز قرار داشته باشد، بزرگ باشد، یا حذف آن تأثیر زیادی بر عملکرد مغز داشته باشد، این جراحی همیشه ممکن نیست.
- رادیوسرجری استریوتاکتیک(Stereotactic radiosurgery). با استفاده از پرتوهای متعدد بسیار متمرکز، رادیوسرجری استریوتاکتیک یک درمان پیشرفته با حداقل تهاجم است که برای ترمیم ناهنجاری های عروق خونی استفاده می شود.
بهبودی و توانبخشی پس از سکته مغزی
پس از درمان اورژانسی، حداقل به مدت یک روز تحت نظارت دقیق قرار خواهید گرفت. پس از آن، مراقبت از شما بر کمک به بهبود عملکرد شما تا حد امکان و بازگشت به زندگی مستقل متمرکز خواهد بود. تاثیر سکته مغزی، به ناحیه درگیر مغز و میزان بافت آسیب دیده بستگی دارد.
اگر سکته مغزی سمت راست مغز را تحت تاثیر قرار دهد، حرکت و احساس شما در سمت چپ بدن ممکن است تحت تاثیر قرار گیرد. اگر سکته مغزی به بافت مغز در سمت چپ مغز آسیب برساند، حرکت و احساس شما در سمت راست بدن ممکن است تحت تأثیر قرار گیرد. آسیب مغزی در سمت چپ مغز ممکن است باعث اختلالات گفتاری و زبانی شود.
اکثر بازماندگان سکته مغزی به برنامه توانبخشی نیاز دارند. پزشک شما بر اساس سن، سلامت کلی و میزان ناتوانی ناشی از سکته، سخت‌ترین برنامه درمانی را که می‌توانید انجام دهید، توصیه می‌کند. پزشک شما سبک زندگی، علایق و اولویت های شما و در دسترس بودن اعضای خانواده یا سایر مراقبان را در نظر می گیرد.
توانبخشی ممکن است قبل از ترک بیمارستان شروع شود. پس از ترخیص، ممکن است برنامه خود را در واحد توانبخشی همان بیمارستان، واحد توانبخشی دیگر یا مرکز پرستاری ، به صورت سرپایی یا در منزل ادامه دهید.
بهبود سکته مغزی در هر فردی متفاوت است. بسته به شرایط شما، تیم درمانی شما ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- پزشک آموزش دیده در زمینه بیماری های مغزی (متخصص مغز و اعصاب)
- پزشک توانبخشی (فیزیوترا)
- پرستار توانبخشی
- متخصص تغذیه
- فیزیوتراپیست
- کاردرمانگر
- درمانگر بازتوانی
- آسیب شناس گفتار
- مددکار اجتماعی یا مدیر پرونده
- روانشناس یا روانپزشک
- روحانی
مقابله با بیماری و دریافت حمایت
سکته مغزی رویدادی است که زندگی را تغییر می‌دهد و می‌تواند بر سلامت عاطفی شما به اندازه عملکرد فیزیکی شما تأثیر بگذارد. ممکن است گاهی اوقات احساس درماندگی، ناامیدی، افسردگی و بی تفاوتی کنید. همچنین ممکن است تغییرات خلقی و میل جنسی کمتری داشته باشید.
حفظ عزت نفس، ارتباط با دیگران و علاقه به زندگی بخش های اساسی بهبودی شماست. چندین استراتژی ممکن است به شما و مراقبان شما کمک کند، از جمله:
- به خودتان سخت نگیرید. بپذیرید که بهبود فیزیکی و عاطفی مستلزم کار سخت است و زمان می برد. یک “معیار جدید برای سطح نرمال زندگی” را هدف بگیرید و پیشرفت خود را جشن بگیرید. زمانی را برای استراحت در نظر بگیرید.
- به یک گروه پشتیبانی بپیوندید. ملاقات با دیگر افرادی که با سکته مغزی کنار می آیند به شما این امکان را می دهد که از لاک خود خارج شوید و تجربیات خود را به اشتراک بگذارید، اطلاعات را تبادل کنید و دوستی های جدیدی ایجاد کنید.
- به دوستان و خانواده خود اطلاع دهید که به چه چیزی نیاز دارید. مردم ممکن است بخواهند کمک کنند، اما ممکن است ندانند چه اقدامی انجام دهند. به آنها بگویید چگونه می توانند کمک کنند، مثلاً با آوردن یک وعده غذایی و ماندن برای صرف غذا و صحبت کردن، یا شرکت در رویدادهای اجتماعی یا فعالیت های مذهبی با شما.
چالش های ارتباطی
مشکلات در گفتار و زبان می تواند به ویژه ناامید کننده باشد. در اینجا چند نکته برای کمک به شما و مراقبانتان برای مقابله با چالش های ارتباطی وجود دارد:
- تمرین کنید. سعی کنید حداقل یک بار در روز مکالمه داشته باشید. این کار به شما کمک می کند تا یاد بگیرید چه چیزی برای شما بهتر است. همچنین به شما کمک می کند احساس ارتباط داشته باشید و اعتماد به نفس خود را بازسازی کنید.
- استراحت کنید و وقت خود را صرف کنید. در یک موقعیت مناسب، صحبت کردن ممکن است راحت ترین و لذت بخش ترین کار باشد. برخی از بازماندگان سکته مغزی متوجه می شوند که بعد از شام زمان خوبی برای صحبت و استراحت است.
- به روش خودتان بگویید. هنگامی که در حال بهبودی پس از سکته مغزی هستید، ممکن است لازم باشد از کلمات کمتری استفاده کنید، به حرکات تکیه کنید یا از لحن صدای خود برای برقراری ارتباط استفاده کنید.
- از وسایل کمکی و ارتباطی استفاده کنید. ممکن است استفاده از کارت‌های نشانه‌ای که کلمات یا تصاویر پرکاربرد مربوط به دوستان نزدیک و اعضای خانواده، یک برنامه تلویزیونی مورد علاقه، حمام یا دیگر خواسته‌ها و نیازهای معمولی را نشان می‌دهند، مفید باشد.
آماده شدن برای قرار ویزیت شما
سکته مغزی در حال بروز معمولاً در بیمارستان تشخیص داده می شود. اگر دچار سکته مغزی هستید، مراقبت فوری از شما، بر به حداقل رساندن آسیب مغزی متمرکز خواهد شد. اگر هنوز سکته مغزی نکرده‌اید، اما نگران وقوع آن در آینده هستید، می‌توانید نگرانی‌های خود را در قرار ملاقات بعدی خود با پزشک در میان بگذارید.
از پزشک خود چه انتظاری دارید
در اتاق اورژانس، ممکن است به یک متخصص طب اورژانس یا یک پزشک آموزش دیده در زمینه بیماری های مغزی (عصب شناس)، و همچنین پرستاران و تکنسین های پزشکی مراجعه کنید.
اولویت اول تیم اورژانس شما تثبیت علائم و وضعیت کلی شما خواهد بود. سپس تیم پزشکی تعیین خواهد کرد که آیا شما دچار سکته مغزی شده اید یا خیر. پزشکان سعی می کنند علت سکته مغزی را بیابند تا مناسب ترین درمان را تعیین کنند.
اگر در طول یک قرار ملاقات برنامه ریزی شده به دنبال مشاوره با پزشک خود هستید، پزشک عوامل خطر شما را برای سکته مغزی و بیماری قلبی ارزیابی می کند. بحث شما بر روی اجتناب از این عوامل خطر، مانند سیگار نکشیدن یا استفاده از داروهای غیرقانونی متمرکز خواهد بود. پزشک شما همچنین در مورد استراتژی های سبک زندگی یا داروها برای کنترل فشار خون بالا، کلسترول و سایر عوامل خطر سکته صحبت خواهد کرد.
منبع: www.mayoclinic.org