بیشتر انواع روش های پیشگیری از بارداری از شما در برابر عفونت های مقاربتی (STI) محافظت نمی کنند. کاندوم های مردانه و زنانه تنها نوع پیشگیری از بارداری هستند که در کنار جلوگیری از بارداری، از شما در برابر بیماری های مقاربتی نیز محافظت می کنند. بنابراین، اگر از روش های دیگر پیشگیری از بارداری مانند قرص های ضد بارداری استفاده می کنید، باید از کاندوم نیز برای محافظت از خود در برابر ابتلا به STI استفاده کنید.
فهرست مطالب
انواع روش های پیشگیری از بارداری
کاندوم (مردانه و زنانه)
کاندوم نوعی از سد در برابر بارداری ایجاد می کند. کاندوم ها با جلوگیری از رسیدن اسپرم به تخمک و بارور کردن آن، از بارداری جلوگیری می کنند. کاندوم همچنین به محافظت در برابر بیماری های مقاربتی از جمله HIV کمک می کند و از انتقال آن از یک شریک جنسی به شریک جنسی دیگر جلوگیری می کند. کاندوم در هنگام رابطه جنسی نفوذی (واژینال یا مقعدی) و رابطه جنسی دهانی برای محافظت در برابر بیماری های مقاربتی استفاده می شود.
کاندوم های مردانه در صورت استفاده صحیح 98 درصد در پیشگیری از بارداری مؤثر هستند، اما در دنیای واقعی، به دلیل استفاده نادرست یا پارگی ممکن است تأثیر کمتری داشته باشند (88 درصد).
به طور مشابه، کاندوم زنانه در صورت استفاده صحیح می تواند 95٪ در جلوگیری از بارداری موثر باشد، اما در دنیای واقعی، اثربخشی آنها ممکن است حدود 79٪ باشد.
قرص ضد بارداری ترکیبی
قرص های ضد بارداری ترکیبی که معمولاً به آن «قرص دو رنگ یا سه رنگ» می‌گویند، حاوی نسخه‌های مصنوعی (ساخت بشر) هورمون‌های زنانه استروژن و پروژسترون است که زنان به‌طور طبیعی در تخمدان‌های خود تولید می‌کنند. اگر این قرصها طبق دستورالعمل صحیح مصرف شود، 99.5٪ موثر هستند. در دنیای واقعی، به دلیل عدم رعایت دستورالعمل های مصرف، این قرصها حدود 93٪ موثر هستند.
این قرص ها معمولاً برای جلوگیری از بارداری مصرف می شوند اما می توان از آنها برای درمان موارد زیر نیز استفاده کرد:
- پریودهای دردناک
- پریودهای سنگین
- سندرم پیش از قاعدگی
- اندومتریوز
اگر مبتلا به وجود لخته در گردش خون خود هستید(مثل ابتلا به ترومبوز یا آمبولی) یا شرایط خاصی دارید، از جمله مشکلات شدید کبدی دارید یا از داروهای خاصی استفاده می کنید، نباید از قرص های ضد بارداری خوراکی ترکیبی استفاده کنید. اگر سیگار می کشید، خطر عوارض جانبی جدی این قرصها افزایش می یابد. اگر بالای 35 سال سن دارید و سیگار می کشید، نباید این قرصها را مصرف کنید. همیشه از پزشک خود بپرسید که آیا این قرصها مطمئن‌ترین روش پیشگیری از بارداری برای شما است یا خیر.
قرص ضد بارداری پروژسترونی
قرص پروژسترون، که گاهی اوقات قرص ضدبارداری شیردهی نیز نامیده می شود، حاوی استروژن نیست. با استفاده معمولی (در زندگی واقعی)، به اندازه قرصهای ترکیبی موثر نیست، زیرا باید دقیقاً در زمان مشخصی هر روز مصرف شود. این نوع قرص یک گزینه برای زنانی است که هنگام مصرف استروژن عوارض جانبی دارند یا به دلایلی نمی توانند قرص ترکیبی را مصرف کنند. این ضدبارداری معمولاً درست بعد از زایمان استفاده می شود، مخصوصاً زمانی که مادر در حال شیردهی است.
ایمپلنت ها و آمپول های ضد بارداری
ایمپلنت ها و آمپول های ضد بارداری، روش های طولانی اثر، موثر، برگشت پذیر و فقط پروژسترونی پیشگیری از بارداری هستند. ایمپلنت بیش از 99 درصد در جلوگیری از بارداری و آمپول 94 تا 99.8 درصد موثر است. ایمپلنت ها و آمپول های ضدبارداری از شما در برابر بیماری های مقاربتی محافظت نمی کنند. آمپول هر 12 تا 14 هفته تزریق می شود و ایمپلنت به مدت 3 سال دوام می آورد.
دیافراگم ها
دیافراگم یک روش مانعی برای جلوگیری از بارداری است که توسط زنان استفاده می شود. این ابزار در داخل واژن قرار می گیرند و از عبور اسپرم از ورودی رحم (دهانه رحم) جلوگیری می کنند. این اشکال پیشگیری از بارداری نیز از شما در برابر بیماری های مقاربتی محافظت نمی کنند.
پیشگیری از بارداری اورژانسی
یک زن می تواند پس از داشتن رابطه جنسی محافظت نشده یا استفاده از یک روش پیشگیری از بارداری ناموفق، از پیشگیری اورژانسی استفاده کند. 2 نوع پیشگیری از بارداری اورژانسی وجود دارد:
- قرص ضد بارداری اورژانسی (قرص لوونورژسترول)، که حاوی پروژسترون است و با توقف یا تأخیر آزاد شدن تخمک از تخمدان ها (تخمک گذاری) عمل می کند. می توانید آن را بدون نسخه از اکثر داروخانه ها تهیه کنید. شما باید آن را در اسرع وقت مصرف کنید، ترجیحاً در عرض 24 ساعت پس از رابطه جنسی، اما همچنان تا 5 روز کارایی دارد. این قرصها تا 85 درصد از بارداری ها جلوگیری می کنند
- دستگاه داخل رحمی مسی (IUD) (به متن زیر مراجعه کنید)
دستگاه های داخل رحمی (IUD)
دستگاه داخل رحمی (IUD) یک وسیله کوچک ضد بارداری T شکل است که از پلاستیک و مس ساخته شده و در داخل رحم قرار می گیرد. IUD قبلا “کویل” یا “حلقه” نامیده می شد. این ابزار یک روش طولانی اثر و برگشت پذیر برای جلوگیری از بارداری است که بسته به نوع آن می تواند بین 5 تا 10 سال در رحم باقی بماند. همچنین اگر توسط یک متخصص مراقبت های بهداشتی در عرض 5 روز (120 ساعت) پس از داشتن رابطه جنسی محافظت نشده تجویز شود، می تواند یک پیشگیری اضطراری موثر باشد. برخی از آی یو دی ها حاوی هورمون هایی هستند که داروی خود را به تدریج برای جلوگیری از بارداری آزاد می کنند. از این آی یو دی ها می توان برای مدیریت پریودهای سنگین نیز استفاده کرد. آی یو دی 99 درصد در جلوگیری از بارداری موثر است.
وازکتومی
وازکتومی(Vasectomy) یا “عقیم سازی مردانه” یک روش ساده و قابل اعتماد برای پیشگیری از بارداری است. این روش معمولاً دائمی در نظر گرفته می شود و بنابراین یک تصمیم بزرگ است که باید قبل از آن به طور کامل با پزشک خود در مورد آن مشورت کنید. وازکتومی یک روش جراحی سریع و نسبتاً بدون درد است که لوله‌های حامل اسپرم را مسدود می‌کند. این عمل معمولاً تحت بی حسی موضعی انجام می شود.
عقیم سازی زنان
عقیم‌سازی زنان (Female sterilisation) یک روش مؤثر پیشگیری از بارداری است که به‌طور دائم مانع از بارداری یک زن می‌شود. مانند وازکتومی، عقیم سازی زنان تصمیم بزرگی است که باید به طور کامل با پزشک خود در میان گذاشته شود.
این عمل معمولاً شامل بریدن یا انسداد لوله های فالوپ است که تخمک ها را از تخمدان ها به رحم حمل می کنند. این امر از رسیدن تخمک ها به اسپرم و لقاح جلوگیری می کند. این یک عمل جراحی نسبتاً جزئی است و بسیاری از زنان می توانند در همان روز جراحی به خانه برگردند.
حلقه واژن
حلقه واژن(vaginal ring) یک حلقه پلاستیکی کوچک و نرم است که در داخل واژن قرار می گیرد. این حلقه بعد از 21 روز برداشته می شود. هفت روز بعد از یک حلقه جدید استفاده می شود. یک حلقه واژینال حدود 4 میلی متر ضخامت و 5.5 سانتی متر قطر دارد. این حلقه حاوی استروژن و پروژسترون است، بنابراین برای زنانی که نمی توانند از پیشگیری از بارداری حاوی استروژن استفاده کنند، مناسب نیست. پزشک یا پرستار تنظیم خانواده بهترین زمان برای گذاشتن اولین حلقه در واژن را به شما خواهد گفت. اگر این حلقه ها به درستی استفاده شود، 99.5٪ در جلوگیری از بارداری موثر است، اما در زندگی واقعی، 93٪ تاثیر دارد.
چه زمانی می توانم بعد از بچه دار شدن دوباره ازروش های پیشگیری از بارداری استفاده کنم؟
ممکن است خیلی زود پس از تولد نوزاد دوباره باردار شوید، حتی اگر در حال شیردهی هستید و عادت ماهانه شما برنگشته است. شما حدود 2 هفته قبل از رسیدن به قاعدگی تخمک گذاری می کنید (تخمک آزاد می کنید)، بنابراین ممکن است قبل از اینکه متوجه شوید باروری شما بازگشته باشد.
مهم است که در مورد پیشگیری از بارداری از ابتدا برنامه ریزی کنید. اگر نوزاد خود را در بیمارستان بستری کرده اید، باید قبل از رفتن به خانه با پزشک یا ماما در مورد روشهای جلوگیری از بارداری صحبت کنید. همچنین در معاینه 6 هفته ای پس از زایمان از شما در مورد پیشگیری از بارداری سؤال می شود، اما می توانید در هر زمان با ماما، پزشک یا کلینیک تنظیم خانواده محلی خود در مورد آن مشورت کنید.
اگر به نوزاد خود شیر نمی دهید، می توانید از هر نوع از روش های جلوگیری از بارداری استفاده کنید. شما می توانید از 6 هفته پس از زایمان از قرص یا حلقه واژینال استفاده کنید. آمپول ضد بارداری را می توان بلافاصله پس از تولد نوزاد شروع کرد.
اگر در حال شیردهی هستید، می توانید بلافاصله از کاندوم یا ایمپلنت ضد بارداری استفاده کنید. بعد از 4 هفته می توانید از IUD، و بعد از 6 هفته از آمپول ضد بارداری، قرص حاوی پروژسترون تنها، دیافراگم یا حلقه واژینال استفاده کنید.
پیشگیری از بارداری چقدر موثر است؟
اثربخشی پیشگیری از بارداری به عوامل زیر بستگی دارد:
- سن شما
- چند بار رابطه جنسی دارید
- آیا از قرص ضد بارداری به درستی استفاده می کنید یا نه
بیشتر انواع روش های جلوگیری از بارداری در صورت استفاده صحیح بیش از 99 درصد موثر هستند. این بدان معناست که کمتر از 1 مورد از هر 100 زنی که از روش های پیشگیری از بارداری استفاده می کنند، هر سال باردار می شوند. کاندوم مردانه در صورت استفاده صحیح و مداوم 98 درصد موثر است. این تنها نوع پیشگیری از بارداری است که در برابر بیماری های مقاربتی و همچنین بارداری محافظت می کند.
توقف پیشگیری از بارداری
ممکن است لازم باشد به دلایلی مانند افزایش سن، پس از بچه دار شدن، یا اگر زندگی جنسی شما به هر طریقی تغییر کرده باشد، نوع روش مورد استفاده خود در پیشگیری از بارداری را تغییر دهید.
باروری معمولاً از حدود 37 سالگی شروع به کاهش می‌کند، اگرچه پس از این مدت برای جلوگیری از بارداری ناخواسته همچنان باید از روشهای پیشگیری از بارداری استفاده کنید. اکثر زنان تا سن 55 سالگی به یائسگی می رسند و معمولاً می توان به آنها توصیه کرد که در این زمان استفاده از روش های پیشگیری از بارداری را متوقف کنند.
منبع: