متفورمین یک داروی خوراکی دیابت است که به کنترل سطح قند خون کمک می کند. این دارو در مواردی همچون اختلالات هورمونی در زنان نیز تجویز میشود. متفورمین با نامهای تجاری مختلف از جمله گلوکوفاژ(Glucophage) ، آپومتفورمین(Apo-Metformin)، و رهامت به فروش می رسد.
متفورمین همراه با رژیم غذایی و ورزش برای بهبود کنترل قند خون در بزرگسالان مبتلا به دیابت نوع 2 استفاده می شود .
متفورمین گاهی اوقات همراه با انسولین یا سایر داروها استفاده می شود ، اما برای درمان دیابت نوع 1 نیست .
فهرست مطالب
هشدارها
اگر مبتلا به بیماری کلیوی شدید ، اسیدوز متابولیک یا کتواسیدوز دیابتی هستید ، نباید از متفورمین استفاده کنید (برای درمان با پزشک خود تماس بگیرید).
در صورت نیاز به انجام هر نوع تصویر برداری اشعه ایکس یا سی تی اسکن رنگی ، ممکن است لازم باشد که به طور موقت مصرف متفورمین را متوقف کنید.
اگرچه بسیار نادر است ، اما ممکن است به اسیدوز لاکتیک ، تجمع خطرناک اسید لاکتیک در خون مبتلا شوید. اگر درد عضلانی غیرمعمول ، مشکل در تنفس ، معده درد ، سرگیجه ، احساس سرما یا احساس ضعف یا خستگی زیاد دارید ، با پزشک خود تماس بگیرید یا از کمک پزشکی اورژانسی استفاده کنید .
قبل از مصرف این دارو
در صورت حساسیت به متفورمین یا ابتلا به هر یک از موارد زیر نباید از متفورمین استفاده کنید:
- بیماری شدید کلیه ؛ یا
- اسیدوز متابولیک یا کتواسیدوز دیابتی (برای درمان با پزشک خود تماس بگیرید).
در صورت نیاز به جراحی یا هر نوع تصویر برداری اشعه ایکس یا سی تی اسکن رنگی، ممکن است لازم باشد که به طور موقت مصرف متفورمین را متوقف کنید. مطمئن شوید که کادر درمان می دانند که از این دارو استفاده می کنید.
اگر تا به حال سابقه هر یک از اختلالات زیر را داشته اید به پزشک خود بگویید:
- بیماری کلیه (ممکن است لازم باشد عملکرد کلیه شما قبل از مصرف این دارو بررسی شود).
- سطح بالای کتون در خون یا ادرار شما.
- بیماری قلبی ، نارسایی احتقانی قلب .
- بیماری کبد ؛ یا
- اگر از انسولین یا سایر داروهای خوراکی دیابت نیز استفاده می کنید .
با مصرف متفورمین ممکن است به اسیدوز لاکتیک ، یا همان تجمع خطرناک اسید لاکتیک در خون مبتلا شوید. این حالت ممکن است در صورت ابتلا به سایر شرایط پزشکی ، عفونت شدید ، اعتیاد به الکل مزمن یا سن 65 سال یا بیشتر ، بیشتر بروز کند. از پزشک خود در مورد خطرات مرتبط با مصرف این دارو سوال کنید.
اگر باردار هستید یا قصد باردار شدن دارید ، دستورالعمل های پزشک خود را در مورد استفاده از متفورمین دنبال کنید . کنترل دیابت در دوران بارداری بسیار مهم است و داشتن قند خون بالا ممکن است هم در مادر و هم در نوزاد عوارضی ایجاد کند. اگر هنگام مصرف متفورمین باردار شدید ، به پزشک خود اطلاع دهید.
متفورمین ممکن است تخمک گذاری را در یک زن در سنین قبل از یائسگی تحریک کند و ممکن است خطر بارداری ناخواسته را افزایش دهد. با پزشک خود در مورد این مسئله صحبت کنید.
هنگام استفاده از این دارو نباید به نوزاد خود شیر دهید.
متفورمین نباید به کودک زیر 10 سال داده شود. برخی از اشکال متفورمین برای افراد زیر 18 سال تأیید نشده است.
چگونه باید متفورمین را مصرف کنم؟
متفورمین را دقیقاً طبق تجویز پزشک مصرف کنید. تمام دستورالعمل های روی برچسب نسخه خود را دنبال کنید و تمام راهنماهای دارو یا برگه های دستورالعمل را بخوانید. پزشک شما ممکن است گاهی اوقات دوز داروی شما را تغییر دهد. دارو را دقیقاً طبق دستورالعمل استفاده کنید.
متفورمین را با وعده غذایی مصرف کنید ، مگر اینکه پزشک خلاف این را به شما بگوید. برخی از اشکال متفورمین فقط یک بار در روز همراه با وعده عصرانه مصرف می شود. دستورالعمل های پزشک خود را دنبال کنید.
قرصهای آهسته رهش متفورمین را خرد نکنید ، نجوید یا آن را نشکنید . آن را کامل قورت دهید.
برخی از قرص ها با پوسته ای ساخته می شوند که در بدن جذب یا ذوب نمی شود. بخشی از این پوسته ممکن است در مدفوع شما ظاهر شود. این طبیعی است و اثر دارو را کم نخواهد کرد.
ممکن است قند خون شما پایین باشد ( افت قند خون) و احساس گرسنگی ، سرگیجه ، تحریک پذیری ، گیجی ، اضطراب یا لرزش داشته باشید. برای درمان سریع هیپوگلیسمی ، یک منبع شکر سریع (آب میوه ، آب نبات سفت ، ، کشمش یا نوشابه غیر رژیمی) بخورید یا بنوشید.
در صورت ابتلا به افت قند خون شدید ، پزشک ممکن است یک کیت تزریق گلوکاگون برای شما تجویز کند. مطمئن باشید خانواده یا دوستان نزدیک شما می دانند که چگونه این آمپول را در موارد اضطراری به شما تزریق کنند.
سطح قند خون می تواند تحت تأثیر استرس ، بیماری ، جراحی ، ورزش ، استفاده از الکل یا حذف وعده های غذایی تغییر کند. قبل از تغییر دوز یا برنامه دارویی از پزشک خود بپرسید.
متفورمین تنها بخشی از یک برنامه درمانی کامل است که ممکن است شامل رژیم غذایی ، ورزش ، کنترل وزن ، آزمایش منظم قند خون و مراقبت های ویژه پزشکی نیز باشد. دستورالعمل های پزشک خود را بسیار دقیق دنبال کنید.
دارو در دمای اتاق و به دور از رطوبت ، گرما و نور نگهداری شود.
ممکن است پزشک هنگام مصرف این دارو برای شما ویتامین B12 تجویز کنید. فقط مقدار ویتامین B12 را که پزشک برای شما تجویز کرده مصرف کنیدو بیشتر از دوز تجویز شده از این ویتامین مصرف نکنید.
اگر دوز مصرفی را فراموش کنم چه کاری باید انجام دهم؟
دارو را در اسرع وقت مصرف کنید ، اما اگر نزدیک به نوبت دوز بعدی است دوز فراموش شده را حذف کنید. همزمان دو دوز مصرف نکنید.
اگر بیش از حد از این دارو مصرف کنم چه کاری باید انجام دهم؟
به دنبال فوریت های پزشکی باشید یا با شماره 115 تماس بگیرید. مصرف بیش از حد آن می تواند باعث افت شدید قند خون یا اسیدوز لاکتیک شود.
همزمان با مصرف این دارو از مصرف چه چیزهایی باید اجتناب کنم؟
از نوشیدن الکل خودداری کنید. نوشیدن الکل قند خون را کاهش می دهد و ممکن است خطر ابتلا به اسیدوز لاکتیک را افزایش دهد .
عوارض جانبی متفورمین
در صورت مشاهده علائم واکنش آلرژیک به متفورمین ، از کمک فوری پزشکی استفاده کنید. این علائم شامل کهیر ؛ تنفس دشوار، تورم صورت ، لب ها ، زبان یا گلو
برخی از افرادی که از این دارو استفاده می کنند دچار اسیدوز لاکتیک می شوند که می تواند کشنده باشد. در صورت داشتن علائم زیر (حتی اگر خفیف باشد) فورا با اورژانس تماس بگیرید:
- درد عضلانی غیر معمول
- احساس سرما؛
- مشکل تنفس
- احساس سرگیجه ، سبکی سر ، خستگی یا ضعف شدید.
- درد معده ، استفراغ ؛ یا
- ضربان قلب آهسته یا نامنظم.
عوارض جانبی رایج متفورمین ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- قند خون پایین؛
- حالت تهوع ، ناراحتی معده ؛ یا
- اسهال .
این لیست کاملی از عوارض جانبی نیست و ممکن است موارد دیگری نیز رخ دهد. برای مشاوره پزشکی در مورد عوارض جانبی با پزشک خود تماس بگیرید.
چه داروهای دیگری بر متفورمین تأثیر می گذارد؟
بسیاری از داروها می توانند با متفورمین تداخل داشته باشند و باعث کاهش اثربخشی آن شوند و یا خطر ابتلا به اسیدوز لاکتیک را افزایش دهند. این داروها شامل داروهای نسخه ای و غیر نسخه ای، ویتامین ها و محصولات گیاهی است . همه تداخلات احتمالی در اینجا ذکر نشده است. در مورد تمام داروهای فعلی و هر دارویی که شروع یا استفاده از آن را متوقف کرده اید به پزشک اطلاع دهید.