لووتیروکسین سدیم که با نام های تجاری مختلفی مانند لووکسین (ساخت شرکت ایران هورمون) و یوتیروکس (ساخت شرکت مرک آلمان) به فروش می رسد، یک داروی نسخه ای پرکاربرد برای درمان کم کاری تیروئید است. این دارو جایگزین هورمون تیروکسین یا T4 می شود که غده تیروئید شما به طور معمول تولید می کند.
از آنجایی که اکثر افراد مبتلا به کم کاری تیروئید بایستی این دارو را به صورت مادام العمر مصرف کنند، منطقی است که در مورد عوارض قرص لووتیروکسین در دراز مدت اطلاع داشته باشند.
فهرست مطالب
موارد مصرف لووتیروکسین (یوتیروکس)
لووتیروکسین (با نام تجاری یوتیروکس) برای درمان جایگزینی هورمون تیروئید در افرادی که سطح هورمون تیروئید پایینی دارند، (کم کاری تیروئید) استفاده می شود. همچنین این دارو می تواند برای درمان برخی از انواع سرطان تیروئید در ترکیب با سایر درمان ها استفاده شود.
هیچ درمانی برای کم کاری تیروئید وجود ندارد، وضعیتی که تقریباً 5٪ از جمعیت جهان را تحت تأثیر قرار می دهد و کل بدن شما را درگیر میکند. گفته می شود، داروهای جایگزین تیروئید مانند لووتیروکسین می توانند به شما در مدیریت این بیماری و کاهش علائم و نشانه های کم کاری تیروئید مانند خستگی و بی حالی، حساسیت به سرما، ریزش مو و افزایش وزن کمک کنند.
هدف از مصرف لووتیروکسین، بازگرداندن T4 و TSH (هورمون محرک تیروئید) به سطوح طبیعی خود در بدن شما است. اساساً، دوز مناسب لووتیروکسین (یوتیروکس) عملکرد طبیعی تیروئید را تقلید می کند.
اکثر منابع نشان میدهند که چهار تا هشت هفته طول میکشد تا با مصرف لووتیروکسین (یوتیروکس) احساس بهتری در علائم خود داشته باشید. پزشک تقریباً شش هفته پس از شروع دارو، آزمایش خون TSH شما را بررسی می کند تا مطمئن شود که سطح هورمون تیروئید شما به حالت عادی بازگشته است و شما مقدار مناسبی از هورمون تیروئید را مصرف می کنید.
لووتیروکسین معمولاً یک بار در روز و در حالت ایده آل با معده خالی مصرف می شود. برای به حداکثر رساندن اثربخشی این دارو، از مصرف آن به همراه داروهای کاهنده اسید معده خودداری کنید.
عوارض قرص لووتیروکسین در کوتاه مدت
یکی از مواردی که باید از آن آگاه بود این است که سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) یک هشدار جعبه سیاه برای لووتیروکسین صادر کرده است: شما نباید از لووتیروکسین برای کاهش وزن استفاده کنید. مصرف دوزهای زیاد لووتیروکسین می تواند منجر به عوارض جانبی جدی و بالقوه تهدید کننده زندگی شود.
زمانی که شما و پزشکتان به دنبال تعیین دوز مناسب لووتیروکسین هستید، ممکن است عوارض جانبی ناشی از مصرف این دارو را تجربه کنید – این عوارض معمولاً از درست نبودن دوز ناشی می شود. علائم مصرف دوز بسیار کم لووتیروکسین اساساً همان چیزهایی هستند که شما با کم کاری تیروئید خود احساس کرده اید.
با این حال، ممکن است اثرات نامطلوب خاصی نیز داشته باشد، که ناشی از مصرف دوز بالایی از این دارو است. مصرف بیش از حد این دارو منجر به شرایطی به نام پرکاری تیروئید (هیپرتیروئیدیسم) میشود.
در صورت تجربه هر یک از عوارض جانبی زیر حتماً به دنبال مشاوره پزشکی باشید تا بتوان دوز داروی شما را تنظیم کرد:
- ضربان قلب سریع یا غیر طبیعی
- سردرد
- درد قفسه سینه یا تنگی نفس
- احساس تحریک پذیری اضافی یا عصبی بودن یا لرزش
- مشکل خواب
- تعریق بیش از حد و ناتوانی در مقابله با احساس گرما (عدم تحمل گرما)
- تغییر در اشتهای شما و اسهال احتمالی
- استفراغ یا تغییر وزن
- گرفتگی پا
- ضعف عضلانی
- تب بدون دلیل مشخص
- تغییرات در دوره قاعدگی شما
اگر دوز لووتیروکسین خیلی زیاد باشد، عوارض جانبی جدی ممکن است رخ دهد که عمدتاً بر قلب تأثیر می گذارد و شامل موارد زیر است:
- ضربان قلب نامنظم (آریتمی)
- فشار خون بالا
- نارسایی قلبی
- درد قفسه سینه (آنژین صدری)
- حمله قلبی (سکته قلبی)
- ایست قلبی (قلب از کار می ایستد)
در صورت مشاهده هر یک از این علائم یا عوارض جانبی که بدتر می شوند، فوراً به پزشک مراجعه کنید.
عوارض قرص لووتیروکسین در دراز مدت
لووتیروکسین (با نام تجاری یوتیروکس) یک درمان ایمن و موثر در نظر گرفته می شود. در نهایت، پزشکتان دوز مناسب را برای مصرف طولانی مدت شما تعیین خواهد کرد. بیماران این دارو را برای چندین دهه – معمولاً برای تمام عمر مصرف خواهند کرد.
به همین دلیل، ایده خوبی است که با پزشک خود تأیید کنید که دوز مناسبی از هورمون تیروئید دریافت می کنید. در حالت ایده آل، شما می خواهید برای کنترل کمبود تیروئید خود از کمترین دوز ممکن استفاده کنید، به همین دلیل است که پزشک شما درمان را اغلب با دوز پایین شروع می کند و سپس بسته به پاسخ دهی شما به درمان، مقدار آن را تنظیم خواهد کرد.
دو عارضه جانبی بالقوه در استفاده طولانی مدت از قرص لووتیروکسین وجود دارد که ممکن است بخواهید با ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی خود در میان بگذارید: کاهش دانسیته استخوان (یا پوکی استخوان) و عوارض مربوط به قلب.
پوکی استخوان
وقتی استخوانها نازک میشوند و جرم خود را از دست میدهند، ضعیفتر میشوند و احتمال شکستگی آنها بیشتر میشود. با گذشت زمان، وضعیتی به نام پوکی استخوان ممکن است ایجاد شود. پوکی استخوان لزوما بخشی اجتناب ناپذیر از پیری نیست: یک رژیم غذایی سالم و ورزش های تحمل وزن در طول زندگی می تواند به حفظ سلامت استخوان های اسکلتی شما کمک کند.
مصرف سطوح بالای لووتیروکسین می تواند از دست دادن توده استخوانی را تسریع کند و اساساً آنچه را که در صورت ابتلا به پرکاری تیروئید اتفاق می افتد، تکرار کند. با افزایش سن، نیاز شما به داروی لووتیروکسین تغییر می کند، بنابراین دوز مناسب برای شما در 40 سالگی، ممکن است برای شما در 60 سالگی، بسیار زیاد باشد. نظارت مادام العمر برای متعادل نگه داشتن سطح هورمون تیروئید ضروری است. محققان هنوز در حال بررسی این موضوع هستند که آیا افرادی که تحت درمان با لووتیروکسین در دوزهای خیلی بالا هستند، توده استخوانی را سریعتر از دست میدهند و در نتیجه خطر پوکی استخوان در آنها افزایش می یابد یا نه.
یک مطالعه در سال 2014 روی زنان بالای 65 سال در کره به رابطه بین دوز بالاتر لووتیروکسین و خطر شکستگی استخوان پرداخت. آنها دریافتند که زنانی که قبلاً در معرض افزایش خطر پوکی استخوان بودند، در صورت مصرف دوزهای بالاتر لووتیروکسین، شکستگی استخوان بیشتری را تجربه کردند.
مطالعه دیگری نشان داد که اگر سطح TSH در محدوده طبیعی باشد، خطر شکستگی افزایش نمی یابد. بنابراین اگر دوز صحیح لووتیروکسین را برای بدن خود مصرف کنید، احتمال کمتری وجود دارد که دچار پوکی استخوان شوید.
یکی از راههای کاهش احتمال ابتلا به پوکی استخوان، انجام منظم آزمایش TSH خون است – این آزمایش به شما کمک میکند دوز لووتیروکسین خود را مطابق با نیاز هورمون تیروئید خود تنظیم کنید. گزینه دیگر انجام آزمایش های منظم تراکم مواد معدنی استخوان (BMD) برای بررسی تغییرات تراکم استخوان در طول زمان است.
این آزمایشات به ویژه برای زنان بالای 50 سال مهم است، زیرا یائسگی منجر به از دست دادن استروژن (که یک محافظت کننده تراکم استخوانی است) نیز می شود. در نهایت، پزشک شما ممکن است مکمل های کلسیم یا رژیمی از تمرینات تحمل وزن را برای بهبود سلامت استخوان شما توصیه کند.
مشکلات قلبی
به خوبی ثابت شده است که سطوح غیر طبیعی هورمون تیروئید می تواند بر قلب تأثیر بگذارد. محققان به مطالعه تأثیر طولانی مدت لووتیروکسین (یوتیروکس) و سایر داروهای جایگزین تیروئید بر قلب ادامه می دهند.
اگر سطح هورمون خود را به دقت کنترل نکنید و در نهایت با سطوح بیش از حد هورمون تیروئید (پرکاری تیروئید) مواجه شوید، این حالت می تواند به مرور زمان منجر به مشکلات قلبی شود. ممکن است ضربان قلبی تند، درد قفسه سینه و سفتی یا حتی حمله قلبی را تجربه کنید. ضربان قلب سریع یا نامنظم (مانند فیبریلاسیون دهلیزی)، تپش قلب و ریتم غیر طبیعی قلب باید به طور مناسب درمان شوند. سطوح بالای هورمون تیروئید می تواند منجر به نارسایی قلبی نیز شود.
از سوی دیگر، اگر دوز لووتیروکسین شما خیلی کم باشد، خطر ابتلا به کلسترول بالا و بیماری های قلبی را افزایش می دهد که به طور بالقوه منجر به حملات قلبی و سکته می شود. بنابراین می توانید ببینید که سلامت قلب به یک سیستم هورمونی تیروئید متعادل بستگی دارد.
نتیجه گیری
بهترین راه برای جلوگیری از عوارض قرص لووتیروکسین در دراز مدت این است که از نزدیک با پزشک خود همکاری کنید تا مطمئن شوید که از دوز بهینه لووتیروکسین (یوتیروکس) استفاده می کنید، به خصوص که نیازهای شما در طول زمان تغییر می کند. نه خیلی کم و نه خیلی بالا. بایستی از دوز متعادل استفاده کنید و TSH خود را به طور منظم آزمایش کنید.
منبع: