سیتالوپرام (Celexa) یک داروی ضد افسردگی در کلاس مهارکننده های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRI) است. سیتالوپرام که با نام تجاری Celexa تجویز می شود برای درمان افسردگی استفاده می شود و گاهی اوقات برای درمان اعتیاد به الکل، اختلال هراس، اختلال نارسایی پیش از قاعدگی، فوبیای اجتماعی یا اختلالات غذا خوردن نیز تجویز می شود. ما در این مقاله به بررسی عوارض طولانی مدت سیتالوپرام خواهیم پرداخت.
داروهای ضد افسردگی SSRI مانند سیتالوپرام سطوح سروتونین را در مغز تنظیم میکنند و آنها را ثابت نگه میدارند. SSRI ها بین 1 تا 4 هفته طول می کشد تا کاملاً اثر درمانی خود را نشان دهند.
اگرچه برخی از افراد هستند که با سوء مصرف داروهای تجویزی و سوء مصرف سیتالوپرام درگیر هستند، اما سوء مصرف سیتالوپرام نادر است؛ زیرا این دارو برخلاف سایر داروهایی که سوء مصرف دارند، باعث ایجاد سرخوشی نمی شود.
با این حال، حتی افرادی که سیتالوپرام را طبق تجویز پزشک مصرف میکنند ممکن است عوارض جانبی کوتاهمدت و طولانیمدت آن را تجربه کنند.
فهرست مطالب
عوارض کوتاه مدت سیتالوپرام
عوارض جانبی کوتاه مدت سیتالوپرام می تواند شامل موارد زیر باشد:
- خشکی دهان.
- تهوع.
- از دست دادن اشتها.
- خواب آلودگی.
- درد مفاصل.
- یبوست.
- درد معده.
- سوزش سر دل.
- تکرر ادرار
- تغییر در میل جنسی.
- خمیازه کشیدن.
- عرق کردن.
سیتالوپرام همچنین می تواند باعث بیماری به نام سندرم سروتونین شود، به خصوص اگر همزمان با داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای، فنتانیل، لیتیوم، ترامادول، تریتوفان، بوسپیرون، آمفتامین ها یا گیاه خار مریم مصرف شود. این سندرم نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد، بنابراین در صورت بروز علائم با ۱۱۵ تماس بگیرید. سندرم سروتونین می تواند کشنده باشد. علائم سندرم سروتونین عبارتند از:
- ضربان قلب تند.
- هذیان.
- توهمات.
- سرگیجه شدید.
- تهوع یا استفراغ.
- اسهال.
- از دست دادن هماهنگی فیزیکی.
- آشفتگی.
- بی قراری.
- انقباض یا سفتی عضلانی.
- تشنج.
عوارض طولانی مدت سیتالوپرام
بیشتر افراد سیتالوپرام را به مدت ۶ ماه مصرف میکنند. اما در برخی موارد، پزشک ممکن است این دارو را به مدت 9 ماه تجویز کند.
استفاده طولانی مدت از داروهای ضد افسردگی ممکن است افراد را در معرض خطر ابتلا به دیابت نوع 2 قرار دهد و SSRI ها ممکن است در دوزهای بالاتر باعث اختلال در ریتم قلب شوند. یک مطالعه در اروپا، مصرف طولانی مدت سیتالوپرام را با افزایش ناهنجاری های الکتریکی قلب مرتبط دانست و این ناهنجاری ها با افزایش دوز بدتر می شد. کسانی که از قبل بیماری قلبی دارند باید حتما قبل از مصرف سیتالوپرام با پزشک خود مشورت کنند.
برخی از بیمارانی که SSRI مصرف میکنند ممکن است به دلیل کاهش سروتونین در پلاکتهای خون، در سرعت لخته شدن خون دچار مشکل شوند. افرادی که این داروها را مصرف می کنند در معرض افزایش خطر خونریزی معده یا خونریزی در رحم هستند. مصرف همزمان SSRI ها و NSAID ها (آسپرین، ایبوپروفن، ناپروکسن، دیکلوفناک) این خطر را افزایش می دهد.
همانطور که در بالا ذکر شد، سیتالوپرام ممکن است منجر به کاهش میل جنسی یا عملکرد ضعیفتر در مردان و زنان نیز شود. در چنین مواردی بیماران می توانند دوز دارو را کاهش دهند یا به داروی Wellbutrin تغییر دهند، که معمولاً عوارض جانبی جنسی ایجاد نمی کند. البته این کار بایستی تحت نظر پزشک صورت گیرد.
بیماران مسنی که سیتالوپرام مصرف می کنند به ندرت ممکن است دچار تیک، اسپاسم عضلانی، دیسکینزی، پارکینسونیسم و آکاتیزیا شوند که ممکن است همراه با اضطراب رخ دهد. این علائم را می توان با داروهای ضد اضطراب، بتا بلوکرها(مانند پروپرانولول)، و داروهای ضد پارکینسون یا با تغییر به یک داروی ضد افسردگی دیگر درمان کرد.
افراد مسنی که سیتالوپرام مصرف میکنند ممکن است کاهش شدید سطح سدیم, که به عنوان هیپوناترمی نیز شناخته می شود ، را تجربه کنند. این حالت ممکن است منجر به تجمع مایع در داخل سلولهای بدن شود که میتواند باعث توقف تنفس(ایست تنفسی) و رفتن به کما شود. علائم هیپوناترمی شامل احساس ناخوشی، سردرد، درد عضلانی، کاهش اشتها و گیجی است. علائم جدی تر عبارتند از: خستگی، عدم تشخیص موقعیت فضایی، بی قراری، روان پریشی، و تشنج.
تغییرات طولانی مدت روانی ناشی از سوء مصرف سیتالوپرام
برخی افراد ممکن است حالتی موسوم به “Prozac poop-out” را تجربه کنند، وضعیتی که یک SSRI مانند سیتالوپرام پس از ماهها یا سالها به طور ناگهانی دچار کاهش اثربخشی می شود. ممکن است فردی سیتالوپرام را هر روز طبق دستور پزشک مصرف کند و به خوبی اثر درمانی آن را مشاهده کند؛ تا زمانی که ناگهان یک روز این اثرات درمانی را مشاهده نکند، که منجر به عود در علائم افسردگی می گردد. افرادی که این پدیده را تجربه می کنند می توانند دوز دارو را افزایش دهند یا از یک داروی ضد افسردگی دیگر با مکانیسم اثر متفاوت استفاده کنند.
علاوه بر این، برخی افراد هنگام مصرف SSRI افکار خودکشی دارند. افراد زیر 25 سال به ویژه در معرض خطر این افکار هستند. این حالت می تواند به دلیل وجود همزمان یک بیماری زمینه ای مانند اختلال دوقطبی باشد. افرادی که سیتالوپرام مصرف می کنند باید به طور منظم با پزشک خود مشورت کنند و اگر احساس بهتری ندارند یا دچار تفکرات خودکشی می شوند به پزشک خود اطلاع دهند.
مصرف همزمان سیتالوپرام با مشروبات الکلی
اگرچه سیتالوپرام اثرات سرخوشی الکل را افزایش نمی دهد، اما نوشیدن الکل در حین مصرف داروهای تجویزی احتمالاً عوارض جانبی آنها را تشدید خواهد کرد. در برخی مطالعات پزشکی، برخی از بیماران مصرف کننده سیتالوپرام، علائم عدم تحمل به الکل، یا واکنشهای ناخوشایند فوری پس از نوشیدن مشروبات الکلی، مانند گرفتگی بینی و برافروختگی پوست را تجربه کردند.
به طور کلی، الکل می تواند افسردگی را بدتر کند و نوشیدن الکل در حین مصرف داروهای ضد افسردگی توصیه نمی شود.
قطع مصرف سیتالوپرام
بیماران نباید مصرف سیتالوپرام را ناگهانی قطع کنند، زیرا این امر میتواند منجر به علائم ترک شود که برخی از آنها میتوانند جدی باشند. علائم قطع مصرف ناگهانی سیتالوپرام ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- اضطراب.
- سردرگمی.
- آشفتگی.
- نوسانات خلقی.
- تهوع.
- خستگی.
- سرگیجه.
- احساساتی که شبیه شوک الکتریکی هستند.
- تشنج.
- عرق کردن.
- بی خوابی و سایر مشکلات خواب.
زمانی که فردی بخواهد مصرف سیتالوپرام را متوقف کند، پزشک با او همکاری می کند تا دارو را با خیال راحت کاهش دهد.
اگر فکر میکنید دچار افسردگی هستید، یا فردی را میشناسید که مبتلا به افسردگی است، با پزشک خود یا یک متخصص روانپزشکی در مورد امکان استفاده از سیتالوپرام یا یک داروی ضد افسردگی دیگر صحبت کنید. به خاطر داشته باشید که داروهای ضدافسردگی زمانی که با یک نوع روان درمانی با یک مشاور یا روانشناس ترکیب شوند، بیشترین تأثیر را دارند.
منبع